Oud-EO-presentator Noor van Haaften: 'Durf voor het evangelie te staan'

“Ik moet eerlijk bekennen dat ik niet vaak naar EO-programma’s kijk”, laat de voormalige EO-presentatrice zich tijdens het gesprek ontvallen. “Als ik tv kijk, dan is het naar het nieuws of naar Engelse programma’s over bijvoorbeeld antiek, daar kan ik zo van genieten. Ik had ook best in de antiekhandel willen werken, of iets willen doen met de inrichting van huizen.”

Maar zo liep haar leven niet. Nu ze als 76-jarige terugkijkt, ziet Noor hoe God haar al die jaren heeft geleid en haar telkens weer een podium gaf om over de Bijbel te spreken. Ook tijdens dit gesprek zal ze die kans weer grijpen.

Mijn mond viel open, ik had niet in de gaten dat zo veel mensen naar ons luisterden

Herkend aan haar stem

Noor van Haaften kwam als student tot geloof. Na een aantal jaren studentenwerk in het buitenland (ze stond aan de wieg van de Oostenrijkse tak van de christelijke studentenbeweging IFES), solliciteerde ze midden jaren tachtig bij de Evangelische Omroep. “Ze zochten een redacteur voor een programma voor vrouwen. Dat leek mij wel wat”, vertelt ze. Het werd vrijwel meteen meer, want binnen korte tijd werd Noor op radio en televisie presentatrice van Vrouw Zijn. Een programma over de meest uiteenlopende thema’s, bedoeld voor vrouwen, maar met een breder luister- en kijkpubliek.

Heel bijzonder vond ze een serie gesprekken met Nederlandse vrouwen die getrouwd waren met mannen uit andere Europese landen. “Wij bezochten hen in Italië, Frankrijk, Griekenland en Scandinavië en spraken over hun ervaringen met een andere taal en cultuur. Vooral de relatie met de schoonouders was een item!”

In haar woning in Soest vertelt Noor smakelijk over die jaren. Ze werd in die tijd op straat herkend, puur door haar stem. Ooit bood ze in de trein een vrouw die haar station had gemist, hulp aan. Waarop de vrouw haar aankeek en antwoordde: “Radio Vrouw Zijn, zaterdag 9 uur, op 5.” Ze had Noors stem herkend en bleek een trouwe luisteraar.

Noor kan daar nu nog steeds om gniffelen. “Mijn mond viel open, ik had niet in de gaten dat zo veel mensen naar ons luisterden.”

Vrouwenconferenties

Intussen sloeg Noor binnen en buiten de EO steeds meer haar vleugels uit. In de ruim vijftien jaar dat ze bij de omroep werkte, maakte ze ook tv-documentaires en interviewde ze samen met Pieter van Kampen bekende theologen over grote levensvragen. Ook raakte ze betrokken bij andere christelijke vrouwenactiviteiten als koffieochtenden en vrouwenconferenties en stond ze aan de wieg van het magazine Eva.

Ze werd bovendien steeds vaker gevraagd om in Nederland en daarbuiten te spreken op christelijke conferenties. Bijbelstudie en het spreken en schrijven over Bijbelse thema’s en personen hadden al sinds haar studententijd haar hart. Uiteindelijk leidde dit tot haar besluit de EO te verlaten. “Het was tijd voor een andere uitdaging”, zegt ze nu. “Ik verlangde ernaar meer direct met de verkondiging van Gods Woord bezig te zijn.”

Kansen daarvoor kreeg ze genoeg. Al snel nadat ze in 2002 vertrok bij de EO, vulde Noors agenda zich met lezingen. Honderden reizen maakte ze om te spreken op conferenties en congressen, tot aan Armenië en Oekraïne toe. Zeker in Duitstalig gebied is ze tot op de dag van vandaag een veelgevraagd spreker.

Ze schreef inmiddels twintig boeken, waaronder een zevendelige serie over Bijbelse personen in het Oude Testament. Opvallend detail: “Omdat ik sinds enkele jaren in het Duits schrijf, zijn de meeste van mijn boeken niet in Nederland verkrijgbaar.”

En stoppen? “Zolang mijn gezondheid het toelaat, wil ik graag nog dienstbaar zijn. Maar het reizen is vrijwel voorbij. Ik spreek nog enkele weken per jaar in een christelijk studiecentrum in het Zwarte Woud, maar dat is het wel.”

Ernstige ziekte

Enkele jaren geleden werd Noor plotseling stilgezet, vertelt ze in haar knusse huiskamer, die is ingericht met zowel Engelse als Oostenrijkse accenten. Ze kijkt om zich heen. “Ja, ik ben de laatste jaren veel meer thuis geweest.” Het begon met corona, toen ze net als iedereen een tijd aan huis gekluisterd was vanwege de lockdowns. Daarna openbaarde zich een ernstige ziekte waarop zware behandelingen volgden.

Noor zoekt naar woorden als dit ter sprake komt. “Een ernstige ziekte bepaalt je bij de eindigheid van het leven”, zo heeft ze ervaren. “Het bepaalt je ook bij je leven met God. Het valt mij makkelijker om voor Hem te rennen dan om met Hem te wandelen. Voor een doener als ik kan God dienen in de weg staan van aan zijn voeten zitten. Ik zou iets meer van Maria willen hebben en iets minder van Martha.”

Ik geniet nu intens van het leven

Grote fruitoogst

Ze heeft geworsteld - zoals zij het nu verwoordt - “met het gegeven dat een mens zijn leven op aarde moet loslaten”. “Ik ben daar geloof ik nog niet helemaal klaar voor. Ik geniet nu intens van het leven. Zolang mij dat gegeven is, wil ik voluit leven, ook nu ik minder kracht en energie heb.”

Vervelen doet ze zich in elk geval niet. Noor vertelt hoe ze, zeker in de winter, heel wat uren in haar werkkamer doorbrengt. “Ik probeer 's morgens rond 10 uur achter mijn computer te zitten, omringd door stapels boeken en duizend papiertjes met losse aantekeningen.” Het kan op zulke dagen zomaar gebeuren dat ze zich tegen vieren afvraagt of ze eigenlijk wel heeft geluncht, bekent ze.

“In het voorjaar en de zomer is dat anders”, vervolgt ze. “Dan ben ik veel in de tuin bezig.” Ze heeft een stel mooie fruitbomen en een fruittuin met bessen, bramen en frambozen. “Ik heb mijn handen vol aan het verwerken van mijn fruitoogst: dit jaar meer dan honderd potten jam in de kelder en bakken vol appelmoes in de vriezer.”

Noor brengt ieder jaar drie weken door in een oude boerderij in de bergen. Verder geniet ze van ontmoetingen met vrienden en familie en mag ze graag ‘schatgraven’: op zoek naar antiek in kleine winkeltjes of op antiekmarkten, in Nederland of als het even kan in Engeland. Zo is ze ergens toch een beetje antiekhandelaar geworden.

Beproefd geloof

Hoewel Noor graag vertelt over deze hobby’s en de gezelligheid rond haar huis, is het buitenland altijd in de buurt in het gesprek met haar; de ontmoetingen met christenen in andere culturen hebben haar blijvend veranderd. “Zeker in arme landen viel me hun radicaliteit en eenvoud op. Het geloof is daar zo onwaarschijnlijk sterk en krachtig. Het is beproefd geloof, en dat leidt tot een radicaliteit die ik in westerse landen soms mis.”

Het woord ‘verwend’ valt. Noor: “We leven in een verwencultuur, waar het belangrijk is dat je wordt bemoedigd en geniet. Tijdens bijvoorbeeld conferenties zijn die aspecten zeker van belang, maar het is nog belangrijker dat wij leren om geestelijk volwassen te worden en zelf intensief bezig te zijn met de Bijbel. Christen-zijn is totaal en radicaal: geen water bij de wijn doen en niet met de rest van de wereld opschuiven in je opvattingen. Maar juist dicht bij het Woord blijven en authentiek blijven als christen.”

Een christelijk geluid

Dat wenst ze ook haar voormalige werkgever toe. En zo keert het gesprek terug naar waar het begon: de televisie. Niet naar het BBC-origineel van ‘Tussen Kunst en Kitsch’ of andere Engelse programma’s waar Noor graag naar kijkt, maar naar de EO als christelijke omroep. Ze ziet dat het steeds lastiger wordt om in het publieke bestel een verkondigend, christelijk geluid te laten horen.

Tegelijkertijd is ‘lastig zijn’ iets waar christenen niet van moeten terugschrikken, stelt de oud-EO-presentatrice. “We kunnen niet uitgesproken genoeg zijn. Het gaat om het Evangelie, om de redding van mensen! Als we daar niet meer duidelijk over durven praten, uit angst dat we onze zendtijd verliezen… dan missen we de boot.”

Ze verwijst naar het Bijbelboek Matteüs. “Er staat: ga heen in de wereld en preek het Evangelie. Dat is tot redding van mensen, geloven we dat of niet? En wat doen we daarmee?”

“Er wordt weleens gezegd dat de tijd voorbij is dat mensen als Henk Binnendijk voor volle zalen het Evangelie verkondigden”, zegt Noor. “Ik vraag me dan af: waarom zou die tijd voorbij zijn? Ik heb een aantal jaren geleden nog voor een paar duizend zakenmensen in Duitsland mogen spreken. We moeten ervoor waken voorzichtiger of minder uitgesproken te worden, omdat we niemand voor het hoofd willen stoten. De boodschap van het Evangelie is niet veranderd en de opdracht om die uit te dragen ook niet.”

Noor krijgt steeds sterker de indruk dat de wereld richting de eindtijd gaat. “Het begin van de weeën is zichtbaar, dat is voor mij duidelijk. Het komt er nu op aan: gaan wij ons als christenen terugtrekken? Of durven we nog voor het Evangelie te staan?”

Tekst: Aldwin Geluk