Songwriter Eline van Dijk: ‘Je mag ook verliezen'

Eline woont inmiddels net buiten Steenwijk, maar de Overijsselse stad is haar home town. Ze is er geboren en getogen. Als middelste in een warm nest tussen twee broers. “Ik was een gevoelsmeisje, een kind dat alles intens beleefde. Zodra ik kon schrijven, schreef ik verhaaltjes en gedichtjes. Om mensen te bemoedigen dat God van hen hield, ‘ook al denk je zelf van niet’. De behoefte om bemoedigende, liefdevolle woorden uit te delen, had ik al heel jong.”

Diepe denker

“Als kind moest ik snel huilen; voor de kinderen in mijn klas was het makkelijk om me daarmee te plagen. Ik was een diepe denker en voelde spanningen aan. Periodes lang voelde ik me eenzaam. ’s Avonds huilde ik alleen op mijn kamertje. Met dat gevoelige probeerde ik in mijn eentje te dealen.

Tegelijkertijd was ik vrolijk, extravert en niet bang om op de voorgrond te staan. Zo mochten we onszelf opgeven voor de kerstviering in de Nederlands Gereformeerde Kerk. Wat mij betreft deed ik dan zelf één lied, vervolgens één samen met mijn nicht en het liefst ook nog eentje met iemand anders.

Muziek kreeg ik met de paplepel ingegoten. Mijn moeder zong en mijn vader speelde orgel en later piano. Na het eten speelde hij en wij gingen dansen en zingen. De salontafel was mijn podium. Met mijn moeder nam ik meerstemmig cassettebandjes op voor mijn opa en oma. We zongen Elly en Rikkert, liedjes van Ben Ketting en later ook Opwekkingsliedjes.

Mijn ouders hielden ons voor dat je God kon betrekken in alles van je leven. God hield van ons. God voelde voor mij als een trouwe vriend. De manier waarop mijn moeder bad, was zo levend. Mijn vader is ook een diepgelovig man, maar hij uit zijn geloof meer op een rationele, intellectuele manier. Met hem kon ik goed praten over bijvoorbeeld schepping en evolutie.”

Charismatische avonden

Bij Eline komt er in haar tienertijd een verdiepingsslag in haar geloof. “Ik ging met mijn oudere broer mee naar zijn belijdeniscatechisatie. Door de supermooie gesprekken begon het bij mij te borrelen. Ik wilde zelf voor God kiezen.

Via een vriendin kwam ik daarna op charismatische avonden. Anderen gingen feesten in de kroeg, ik ging naar een heilige Geestfeest. Ik vond het fantastisch wat ik daar meemaakte. Op een avond zei een Amerikaanse spreker dingen over mijn stem en liedjesschrijven die hij niet kon weten. Die avond heb ik radicaal het roer omgegooid. Als alles wat ik over God heb gehoord echt waar is, dan is dat het enige wat telt en wil ik weten wie Hij is. Ik was 16 en besloot na de havo een Discipleship Training School (DTS) te doen.

Tijdens die DTS leerde ik veel in korte tijd: over mijn identiteit en wie ik ben in Gods ogen. Dat God een liefdevolle Vader is, dat Hij niet streng naar mij kijkt. Ik had een bepaald godsbeeld ontwikkeld: God houdt wel van me, maar ik moet wel de goede stappen zetten. Een soort voorwaardelijke liefde.
Later heb ik ook een tweede DTS gedaan met Pim, toen mijn man. We waren vanaf mijn 14e al samen. Los van het geestelijke deel, waren ook de reizen naar India en Brazilië heel goed en vormend.”

Toch wordt het Eline en Pim duidelijk dat ze ‘gewoon’ in Nederland moeten zijn. “We wilden Gods koninkrijk in Nederland zien komen en kwamen terug met het plan om via de kerk onze talenten in te zetten. Ik zong in een aanbiddingsband. Dat wilde ik combineren met een baantje in de horeca. En we wilden een gezinnetje stichten. Ik zou moeder zijn en zingen in de kerk.”

Geloofstwijfel

Als Eline in 2015 een miskraam krijgt, is dat een grote klap. Geloofstwijfel slaat toe wanneer ze weer zwanger raakt. “Ik merkte: als ik heel eerlijk ben, vertrouw ik God deze zwangerschap niet toe. Laatst heb ik gelezen dat je in je christelijke leven bepaalde fases doorloopt en op een gegeven moment loop je tegen een muur. Ik ben heel enthousiast tot geloof gekomen, toen ben ik gaan ontdekken, leren en dienen, want ik wilde me inzetten voor het koninkrijk van God. En ineens was daar die muur. Het was een combinatie van de miskraam, mijn persoonlijke ontwikkeling, plus de teleurstelling in kerken en christenen. Alles brokkelde af. Ik twijfelde zelfs of we het geloof niet allemaal verzonnen hebben en ons hieraan vastklampen om dit leven aan te kunnen. Er bleef weinig over. Tot de kern aan toe: is God er überhaupt?

Dat pad ging ik alleen niet op, want een deel van mij bleef wel geloven en zich vastklampen. Ik had immers dingen meegemaakt en God aan het werk gezien. Het kon niet níét waar zijn! Plus: ik ging me verdiepen in allerlei discussies tussen atheïsten en apologeten. Urenlang heb ik naar video’s gekeken en podcasts geluisterd. Dat was heel fijn: ik wilde het los van gevoel beredenerend aanpakken. Dat er geen Bedenker van het heelal was, leek me nog onwaarschijnlijker. Alles is zo ingenieus bedacht, zo kloppend tot op de millimeter. Als er dan een God was, dan moest het een liefdevolle God zijn, als ik keek hoe de schepping werkt en hoe we relaties aangaan. En door Jezus te bestuderen kwam ik weer bij de God van de Bijbel uit. Ja, eigenlijk rationeel zoals mijn vader.”

Geen maniertjes

In die tijd stond Eline amper op een podium. “Ik was misselijk en ziek door mijn zwangerschap en daarna had ik een knobbel op mijn stemband. Dat kwam wel goed uit met mijn geloofsstruggles. De tweede helft van die geloofscrisis werd een soort wederopbouw van mijn geloof. Ik kon weer zingen. Eerst bijna vanuit de hoop dat het waar was. Liederen die gingen over wie Jezus is, Hem aanbidden kon juist vanuit de diepte. Eind 2017 ontstond het begin van ‘Jezus Overwinnaar’ tijdens een conferentie. Vanaf die periode merkte ik dat het leiden van aanbidding echter was dan ooit. Alle maniertjes waren weg.

Terugkijkend denk ik dat de eerste tien jaar van mijn geloof sterk gericht waren op mijn gevoel. Nu is mijn geloof meer beredeneerd. Er is meer balans tussen ratio en emotie. Beide horen thuis bij God. Mijn geloof is ook echter: ik ben mezelf voor God. Mijn gevoel, mijn moeite, mijn pijn en blijdschap doen ertoe. Sterker nog: ze zijn belangrijk.

Dat hoop ik ook mee te geven aan mijn dochters, dat je jezelf mag zijn. Ook voor God. Ik vind het belangrijk dat ze autonoom en authentiek zijn; dat ze weten: ik mag mezelf zijn. Als er verdriet is, probeer ik zo min mogelijk te zeggen: ‘stil maar’ en direct met oplossingen te komen. Ik geloof dat dat ook doorwerkt in hun relatie naar God.”

Kloof

Eline vindt geloven nog steeds geen makkelijk verhaal. “Ik geloof wat ik zing in ‘Jezus Overwinnaar’. De realiteit is alleen dat er een kloof is tussen wat wij zien en wat God belooft. Een christen heeft ook te maken met scheiding, een miskraam en burn-out. Er zijn mensen die hun kind verliezen. Als ik reageer op alles wat misgaat, zou ik me vervolgens helemaal niet meer kunnen wagen aan geloofsuitspraken. Maar ik geloof nog steeds dat we kunnen zingen: Jezus is Overwinnaar. Als Hij binnenstapt, veranderen er dingen. Gelukkig zijn er heel veel getuigenissen van zieken die wel genezen en huwelijken die wel herstellen. Maar soms gebeurt het niet. We leven niet in de hemel.

Ik vind het belangrijk dat we naar elkaar benoemen: ja, ik wil geloven dat God goed is, maar ik zie het op het moment niet. David spreekt over het dal van diepe duisternis waar we doorheen moeten. Laten we niet doen alsof we niet teleurgesteld zijn en zeggen dat het altijd goed gaat.

We moeten bloedeerlijk zijn naar God. ‘Ik ben nu boos. U hebt dit gezegd, maar dit gebeurt!’
Dat zien we in de Bijbel ook. Frustratie en verdriet moeten eruit. Dat je erkent: ik heb nu pijn. En ik ben een gebroken mens. Ik heb gefaald. Ik schiet tekort. Als we daar eerlijk over worden, is dat de sleutel om al klagende door het dal te komen, zonder dat je je geloof verliest.”

Ontzettend pijn

2022 bracht voor Eline persoonlijk opnieuw een diep dal. Eline Bakker werd weer Eline van Dijk. “Het is een heftig seizoen geweest. Ook al gaat het inmiddels vaker goed dan slecht en doen we het onderling goed als co-ouders. Dit blijft onderaan de streep voor altijd ontzettend pijn doen. Gelukkig heb ik lieve mensen om me heen op de momenten dat het niet goed gaat. Het is een rouwproces: ik probeer de pijn te accepteren en me niet te verzetten. Als we pijn leren omarmen en Jezus daarin uitnodigen, dan kun je leven met die pijn.

Dat komt ook terug in mijn nieuwe liedje ‘Je mag ook verliezen’. Het is geen echtscheidingslied, het gaat niet specifiek over mij. Maar er zit wel een stuk in van mijn verhaal, van mijn reis naar het hart en mijn geloofsstrijd. Soms is het winter. De bomen zijn kaal en niet lekker kleurrijk en in bloei.

Wat als ik faal?
Wat als ik niet meer waarmaak waar ik ooit voor stond.
Waar ik op hoopte, ligt in scherven op de grond.
Mag ik er dan zijn?

Dat speelt, geloof ik, in ieder mensenhart: ben ik genoeg als het niet eindigt in een succesverhaal?”