Prinses Laurentien: ‘Mijn kledingkast con­fron­teer­de me met mijn eigen voorrecht’

‘Give to empower’ staat in grote letters op de knalroze kledingrekken en dat is precies wat er op de Frederikstraat 16 in Den Haag gebeurt. De kassa, beschilderd in hetzelfde roze, werd geschonken door buurvrouw Stephanie. Zij was ook degene die prinses Laurentien wees op de winkelruimte toen die vrijkwam. De zithoek is een gift van Loods 5. En de kleding die hier wordt verkocht? Die wordt gebracht door vrouwen die hun kasten opruimen en uit liefde hun jurken, jassen, broeken, truien, sieraden, zonnebrillen en schoenen doneren. De winst gaat direct naar goede doelen waarmee prinses Laurentien al lang samenwerkt, zoals Kids Rights, Stichting Everyday People en het Jeugd Educatiefonds. Binnen twaalf dagen is de eerste ruim tienduizend euro al opgehaald. Geld waarmee kinderen en volwassenen in Nederland worden geholpen die een steun in de rug nodig hebben, maar ook geld waardoor meisjes in Pakistan naar school toe kunnen. Welkom bij My Lima Lima, een beweging die mooie, maar niet langer gedragen kleding waardevol maakt voor anderen.

Mode is de brandstof van deze circle of giving. Maar de motor bestaat uit alle acties van iedereen die aanhaakt op de bedoeling: zo veel mogelijk winst maken, zodat zo veel mogelijk mensen worden geholpen. Prinses Laurentien bedacht het concept toen ze voor haar eigen kledingkast stond. “Wanneer je je verbindt met mensen ga je met andere ogen naar de wereld kijken. Ook naar je eigen wereld. Bij mij gebeurde dat door het contact met gedupeerde kinderen en ouders door de toeslagenaffaire. Je kunt niet wegkijken van hun verdriet en de wijze waarop ze onrechtvaardig werden behandeld. Mijn kledingkast confronteerde me met mijn eigen voorrecht. Wanneer je diep wordt geraakt, kun je het niet laten bij alleen een gedachte.”

Verhalen delen

Prinses Laurentien ontmoette de kinderen via Missing Chapter, een stichting die ze oprichtte om dialoog te stimuleren tussen besluitvormers en kinderen rond maatschappelijke vraagstukken. “Kinderen zijn nieuwsgierig. Als je naar hen luistert, zorgt dat voor informatie die inzicht geeft in waar een probleem echt over gaat. Kinderen gaan naar de kern. Ze liegen niet.”

De toeslagenaffaire zorgde voor stress, armoede en onvoorstelbaar veel ellende in veel gezinnen. Ook de kinderen moesten worden geholpen, maar hoe? Op verzoek van de kinderombudsvrouw ging prinses Laurentien met de kinderen in gesprek. Zij deelden hun ervaringen en legden bloot wat de gevolgen waren – en vaak nog zijn – van de onterechte terugvorderingen. Ook gaven ze adviezen over welke hulp er volgens hen nodig is. De kinderen adviseerden een regeling te maken voor verschillende soorten hulp, zoals ondersteuning bij het verwerken van trauma, het oplossen van problemen van schulden en woonruimte, of het inhalen van opgelopen achterstanden in hun studie of andere ontwikkeling.

“De ervaringen, wijsheid en veerkracht van de kinderen troffen me in mijn hart. Kleding weerspiegelt je gevoel. Maandenlang ging ik gekleed in het zwart en donkerblauw, zonder accessoires waar ik juist zo van houd. Achteraf gezien voelde al dat onrecht mis- schien wel als een soort rouw over mijn eigen voorrecht.”

Hulp organiseren

Prinses Laurentien hoorde de hulpvragen van de kinderen en wilde, naast het luisteren naar gezamenlijke behoeften, bij urgente individuele problemen, ook iets doen. Zoals voor het meisje dat wil studeren, maar daar de middelen niet voor had. Of voor de jongen die geen geld had om boodschappen te betalen. Constant was ze bezig met het sprokkelen van geld. Er moest toch een andere, slimme manier zijn om dit te organiseren? “Het kwartje viel voor mijn kledingkast. Wat als ik de mooie kleren die ik niet meer droeg, zou doneren en andere vrouwen zou inspireren om hetzelfde te doen?” Terwijl ze haar kledingkast opruimde, ontstond het idee voor My Lima Lima: een netwerk van hubs waar vrouwen hun kleding kunnen inbrengen, zodat het kan worden verkocht als steun voor goede doelen.

Ze bedacht een naam en deelde het idee als eerste met Thomas Latcham, een creatieve communicatiestrateeg met wie ze al jaren werkt. Thomas reageerde razend enthousiast. Daarna vertelde ze het aan haar dochter Eloise, die een passie heeft voor duurzame mode. “‘Wat een fantastisch idee, mammie!’, zei Eloise meteen. Als je dezelfde drive hebt, komt er een ongekende energie vrij en kan het snel gaan. Alle drie wilden we ons vrijwillig voor My Lima Lima inzetten. Eloise en Thomas werden de eigenaren van de social enterprise en ik wilde me richten op de goededoelenkant.”

Tekst gaat verder onder de foto's.

Lef

“Natuurlijk was het best spannend om My Lima Lima te beginnen. We hadden nog nooit een winkel gerund en iedereen zou er wat van vinden, maar we voelden alle drie: hier moeten we voor gaan. Dat gevoel werd versterkt door alle mensen die aanhaakten en mee wilden doen. Ons idee werd steeds meer het idee van anderen. Als dit gebeurt, is er geen stoppen meer aan. Het zorgt voor een happy vibe en lef, die nodig zijn om plannen te realiseren.”

“Als je een idee bij jezelf houdt, groeit het minder snel. Je moet weten wat je wilt, maar het ook kunnen loslaten en er vertrouwen in hebben dat een ander een eigen, unieke inbreng heeft die het idee verder ontwikkelt. Ook hierin vinden Eloise, Thomas en ik elkaar. We zijn supercomplementair. Eloise heeft veel feeling met ontwerpers die nadenken over hoe we de aarde kunnen doorgeven aan volgende generaties. En ze heeft een natuurlijk gevoel voor stijl en communicatie. Ik ben enorm trots hoe ze haar passie op zo’n jonge leeftijd omzet in actie. Soms denk ik: je mag het best iets rustiger aan doen en genieten van je jonge jaren. Als ik dat met haar deel, zegt ze dat ik me geen zorgen hoef te maken. Haha, ook dát is loslaten.”

Samenwerken met Eloise brengt moeder en dochter op een andere manier dichter bij elkaar. “Ik heb veertig jaar meer werkervaring, maar Eloise heeft weer een heel frisse en creatieve kijk op mode. Het is een kwestie van aftasten, van oefenen, vlieguren maken en elkaar leren begrijpen. Voor mij gaat samenwerking daarover. Ik leer ontzettend veel van Eloise en van haar leeftijdsgenoten. Haar generatie heeft een andere relatie met bezit, wat ik inspirerend vind. Spullen hoeven ze niet per se te bezitten. Ze zijn zich ervan bewust dat ze die ook met elkaar kunnen delen, om kosten te besparen, maar ook omdat dat beter is voor het milieu. Een scooter hoef je niet zelf te kopen om erop te rijden. Tegenwoordig bestaan er ook deelscooters. Bezit verandert ook van vorm. Muziek vind ik daar een treffend voorbeeld van. Toen ik jong was, kocht ik lp’s, cassettebandjes en cd’s. Nu is muziek digitaal verkrijgbaar. Ik denk dat die nieuwe relatie met bezit ook zorgt voor een nieuwe visie voor de samenleving. Ik verwacht dat we in de toekomst nog meer en op nog grotere schaal gaan delen met elkaar.”

Het juiste spoor

My Lima Lima gaat ook over een andere vorm van omgaan met bezit. Om dergelijke initiatie- ven te laten slagen is het belangrijk dat ze ‘kloppen’, vindt prinses Laurentien. Maar wanneer klopt iets nou precies? “Het klopt snel als mensen elkaar vinden in een gezamenlijke passie. Als je dezelfde drive hebt, kun je met relatief weinig middelen met elkaar gaan bouwen en veel bereiken.” Buurtbewoner Brenda komt de winkel binnen om vandaag als vrijwilliger te helpen. Prinses Laurentien begroet haar hartelijk. “Een paar weken geleden kwam Brenda langs met een grote tas vol mooie kleding. Ze was nieuwsgierig naar My Lima Lima. Toevallig vertelde ik op datzelfde moment aan een women businessclub dat we My Lima Lima met zo veel mogelijk vrijwilligers willen runnen, zodat zo veel mogelijk geld overblijft voor de goede doelen. Brenda sloeg hierop aan. Spontaan vroeg ze hoe ze meer kon doen dan alleen haar kleding doneren. Het klikte supergoed en nu is ze een van onze vrijwilligers.”

“Eloise, Thomas en ik zijn ontzettend trots op de mooie groep gedreven professionele vrouwen waarmee we een team van vrijwilligers vormen. We zijn superdivers qua leeftijd, achtergrond en expertise, maar we functioneren goed samen. We bouwen het team stap voor stap uit, maar we zien nu al hoe ieder afzonderlijk zijn of haar eigen kwaliteiten in kan zetten. Eloise is een kei in het maken van het schema wie wanneer in de winkel werkt. Afgelopen zaterdag hebben Brenda en ik samen kleding verkocht. Het was zo druk in de winkel dat we pas aan het einde van de middag tijd hadden om te lunchen, maar het was een fantastische dag vol verbinding. De vrouwen die kwamen winkelen, werden net als Brenda en ik enthousiast van het idee dat je mensen kunt hel- pen door mooie kleding te kopen en te doneren.”

Prinses Laurentien geniet het meest van mensen die in beweging komen en concreet willen bijdragen aan iets positiefs. “Ook Brenda is voor haar kast gaan staan om mooie kleding weg te geven. Dat is een bewuste keuze en daar komen goede dingen uit voort. Ik hou er enorm van om mensen bij elkaar te brengen, omdat ik weet dat er dan van alles kan ontstaan. Gesprekken, inzichten, plannen en zelfs constructieve samenwerkingsrelaties. Dat gebeurt bij My Lima Lima, bij Missing Chapter en bij number 5, een stichting die mijn man en ik zijn gestart om mensen samen te brengen die complexe maatschappelijke vraagstukken willen oplossen, altijd op een gelijk- waardige manier, samen mét de mensen om wie deze vraagstukken gaan.”

Groot onrecht

Een zeer complex maatschappelijk vraagstuk is de schadeafhandeling van de toeslagenouders. Gedupeerde kinderen en ouders van de toeslagenaffaire vroegen number 5 om te helpen onderzoeken wat er nodig is voor herstel. Dit leidde tot de oprichting van Stichting (Gelijk)waardig Herstel door prinses Laurentien en een advocaat met wie ze de afgelopen jaren heeft samengewerkt. Stichting (Gelijk)waardig Herstel is een onafhankelijke stichting waar samen met kinderen, gedupeerde ouders en specialisten, zoals advocaten en letselschade-experts, een menswaardige herstelaanpak werd ontwikkeld, die nu ook wordt uitgevoerd.

“Alles begon met het luisteren naar de kinderen die gedupeerd zijn door de toeslagenaffaire. In alle gesprekken lieten ze weten dat geld niet alle nare gebeurtenissen die ze hebben moeten doorstaan, kan terugdraaien. Er is hun en hun ouders een te groot onrecht aangedaan. Deze mensen zijn jarenlang niet geloofd. Je kunt het je niet voorstellen hoe het is om plotseling als fraudeur te worden gezien en behandeld. Hun levens stonden op hun kop, maar vaak konden ze hun vinger er niet achter krijgen wat er precies aan de hand was. De schade gaat daarom zoveel verder dan alleen financieel. Vaak stapelden problemen zich op, wat een domino-effect teweegbracht van nog meer moeilijkheden. Iedereen die dit niet heeft meegemaakt zal dit nooit snappen en dat is een zeer pijnlijke constatering. Begrijpen wat de gigantische impact is, kan ik ook niet. Het enige wat ik kan doen, is luisteren en vragen wat er voor iemand nodig is om zich eerlijk behandeld te voelen.”

Gezien en gehoord

Prinses Laurentien vertelt dat de rode draad in al deze gesprekken is dat mensen gehoord en gezien willen worden in wat ze het allermeest zijn kwijtgeraakt: hun menselijke waardigheid. “Erkenning van hun verhaal en het leed dat hun is aangedaan is daarvoor essentieel. Pas dan voel je je eerlijk behandeld. Stichting (Gelijk)waardig Herstel ontwikkelde samen met de gedupeerden een methodiek die draait om eigen regie, vertrouwen en die erkenning. De stichting activeert mede-inwoners van Nederland om naar voren te stappen om mee te helpen als ‘Luisterend Schrijvers’. Luisterend Schrijvers schrijven samen met de gedupeerde en zijn of haar gezin het verhaal volgens een zorgvuldig opgesteld format, waarin alle feiten worden meegenomen. Daarna gaan schade-analisten aan de slag met het uitrekenen van alle schadeposten. Deze aanpak van herstel en wederopbouw van vertrouwen heelt eigenlijk de hele samenleving.”

“De toeslagenaffaire is een nationale ramp. Luisterend Schrijvers zijn mensen die opstaan voor hun medemens en zich geroepen voelen om te luisteren en de verhalen van deze getroffen gezinnen op papier te helpen zetten. De inzet van zo’n acht uur tijd kan hét verschil maken voor het leven van een ander. We hebben heel veel Luisterend Schrijvers nodig. Het kan zijn dat Luisterend Schrijvers zich ongemakkelijk voelen en zich zelfs schamen voor het onrecht dat hun medemens is aangedaan, maar dit is juist goed. Het zorgt ervoor dat er gelijkwaardigheid loskomt, waardoor mensen zich écht gezien voelen.”

Prinses Laurentien heeft zich ook opgelaten gevoeld over haar bevoorrechte positie en dat ze uit kan gaan van vertrouwen. “Voor mij is het normaal dat ik vanuit vertrouwen kan werken en denken. Maar ik denk nu: vertrouwen is blijkbaar ook een luxe. Alle mensen die gedupeerd zijn door de toeslagenaffaire zijn jarenlang niet geloofd. Dat is zo heftig. Ik kan me niet voorstellen wat dit met een mens doet. En weer moet ik dan erkennen dat ik het niet weet. Dat voelt onmachtig en soms beschamend. Deze ramp heeft zich jarenlang onder ieders ogen kunnen voltrekken. Maar door nu actief naar voren te stappen, kunnen we als samenleving het ook samen oplossen. Want collectief falen vraagt om een collectieve oplossing.”

Durven verbinden

Prinses Laurentien wordt gedreven door gelijkwaardigheid en rechtvaardigheid. Waar- den die ze meekreeg van haar ouders en grootmoeder. Ze spraken hier niet over, maar leefden ze voor. Net als de prinses waren ze hands-on. “Mijn grootmoeder kwam uit Indië en was een alleenstaande moeder. Mijn vader was zeven jaar toen zijn vader overleed aan tbc. Mijn oma was een enorme verbinder. Ze had altijd mensen in huis die een steun in de rug nodig hadden. Doordat ze altijd bezig was met het vinden van oplossingen, creëerde ze kansen, ook voor haar zoon. Mijn grootmoeder vond het belangrijk dat mijn vader andere talen leerde spreken en de wereld over kon reizen, maar ze had geen geld om dat mogelijk te maken. Bij de bushalte raakte ze in gesprek met Engelsen met wie ze goed contact kreeg. Toen mijn vader veertien jaar oud was, lieten ze hem overkomen voor een vakantie in Engeland, waar hij de taal leerde spreken. Als je de verbinding met anderen aangaat, is geld geen voorwaarde om aan je dromen te werken. Je kunt elkaar helpen.”

We zijn weer terug in de winkel. Na een tour d’horizon te hebben gemaakt, wordt duidelijk dat bijna alles wat prinses Laurentien doet, te maken heeft met het creëren van verbin- ding en ‘samen iets voor elkaar krijgen’. “We staan niet buiten de samenleving, we zíjn de samenleving. We zijn dus ook deel van de oplossing. Dat vraagt om een inspanning en die keuze maakt ieder voor zich.”

Tekst: Sonja Brekelmans,
Beeld: Moon Jansen fotografie
Visagie: Nicolette Brønsted