‘In welk jaargetijde bevindt zich de relatie met je moeder?’

Ik sta in een kring met zes onbekende vrouwen op het eindeloze strand van Schiermonnikoog. Voor me in het zand is een cirkel met vier vakken te zien. In elk vak staat de beginletter van de seizoenen: winter, lente, zomer, herfst. Een paar uur eerder heb ik op de veerboot onwennig met deze vrouwen en begeleidster Katrien kennisgemaakt, mijn tent opgezet, een stuk gelopen, mijn zelf meegenomen bammetjes verorberd en geplast in een duinpan. Vanavond zal ik een instantmaaltijd bereiden op een gasflesje.

Oordelende moeders

Ik schreef me in voor deze primitieve wandeltocht omdat ik even weg wilde van mijn computer, maar vraag me nu af waarom ik niet gewoon in mijn eentje een paar dagen ben gaan wandelen. Om me heen zie ik de andere vrouwen ook vertwijfeld heen en weer schuifelen. Katriens eerdere vragen, over ons werk en onze liefdesrelatie, waren redelijk makkelijk te beantwoorden. Maar deze – in welk jaargetijde bevindt zich de relatie met je moeder – is reden voor veel gezucht en gedraal. Uiteindelijk kiest bijna iedereen voor winter of herfst, en komen er verhalen en emoties los over dominante, oordelende moeders en een onbestendige atmosfeer van nooit weten waar je aan toe bent.

Ik sta zelf tussen lente en zomer in. Dat is niet altijd zo geweest, ook ik had een tijd een wat meer herfstige relatie met mijn moeder. Van jongs af zocht ik mijn vader op, ik herkende intuïtief zijn dromerige, chaotische, introverte karakter. Mijn assertieve, emotionelere moeder en zusje vond ik spannender, soms zelfs overweldigend. Struikelend ging ik door de puberteit, waarin we als gezin een intense tijd doormaakten. Ik keerde meer en meer naar binnen, trok meer en meer mijn eigen plan, besloot dat ik het zelf moest doen.

“Prima”, antwoordde ik als mijn moeder vroeg hoe het met me ging, terwijl ik eigenlijk ‘ik heb je nodig’ bedoelde.

Introverte dochter

Ik ging studeren, nam ook fysiek afstand en toen ik dertig was, gingen mijn ouders uit elkaar. Korte tijd later werd ik zelf moeder en zorgde mijn moeder met veel liefde en geduld voor haar veelvuldig huilende kleinzoon. Jaren later in een familieopstelling voelde ik voor het eerst boosheid. Ik schaamde me ervoor. Welk recht had ik om boos te zijn? Het bleek uiteindelijk een keerpunt, bevrijdde me van onderhuidse wrok en zorgde dat ik me kon verplaatsen in mijn moeder. Ik zag hoe moeilijk het voor haar was om contact te maken met een introverte dochter die zich afsloot en zich naar haar vader keerde. Nu, nog wat jaren later, ben ik zelf moeder van zo’n dochter en ontdek hoeveel moeite het kost om contact te blijven maken. Haar niet te verstikken, niet te willen dat ze is zoals ik, maar toch verwachtingen op haar te projecteren.

Onlangs werd mijn moeder 77. We gingen voor het eerst in jaren een paar nachten samen weg. Wat ben ik blij dat jij mijn moeder bent, dacht ik toen ik op een boot op de Moldau met haar proostte. De cirkel op het strand van Schiermonnikoog flitste even voorbij.

Ik stond in vak zomer.

Miloe van Beek is journalist, schrijfcoach en heeft vier boeken op haar naam staan. Ze is gefascineerd door familiesystemen en ontrafelt het liefst bestaande patronen. Daar schrijft ze dan ook over in haar columns voor Eva. Miloe is getrouwd met Marcel en samen hebben ze een tienerzoon en -dochter, twee honden en een kat.

Beeld: Nathalie van der Straten