Anne-Mar Zwart schreef boek over vrucht­baar­heids­tra­ject: ‘Hoe meer baby’s ik zag, hoe meer hoop ik kreeg’

Een op de zes stellen in Nederland krijgt te maken met vruchtbaarheidsproblemen. Voor velen gaat zwanger worden niet vanzelf. Toch blijft dit onderwerp vaak onbesproken, en daarom maakt EO-presentator Anne-Mar Zwart (39) dit onderwerp wél bespreekbaar. In haar nieuwe boek ‘Willen jullie geen kinderen?’ deelt ze het verhaal over haar eigen vruchtbaarheidstraject en neemt ze je mee in de medische molen van hoop, angst en verwachting.

Het ongemak van de ander

Zo kan een vruchtbaarheidstraject kan grote invloed hebben op je relaties: die met je partner, maar ook die met vriendinnen. Vrouwen kunnen bijvoorbeeld jaloers worden op vriendinnen bij wie het de eerste keer raak was of die per ongeluk zwanger werden. “Maar jaloers zijn betekent niet dat je het een ander niet gunt,” vertelt Anne-Mar. Zij ervoer juist het tegenovergestelde. “Waar andere vrouwen een babyshower liever meden, zocht ik het juist op. Hoe meer baby’s ik zag, hoe meer hoop ik kreeg: zie je, het lukt daar wel. Daar werd ik juist blij van.”

Maar dat betekent niet dat haar vriendschappen er geen knauw van hebben kregen. “Je merkt het ongemak bij de ander naar jou toe. Zij vinden het vervelend voor jou. Een vriendin zal je minder snel foto’s van echo’s sturen als ze weet dat jij in een traject zit. Dat zorgt voor verwijdering, want met andere vriendinnen deelt ze het misschien wel. Je wordt dan buitengesloten.” Het gesprek hierover voeren is ingewikkeld, zo weet Anne-Mar. “Ik vertelde een vriendin dat ik in een fertiliteitstraject zat, zij vertelde mij dat ze zwanger was. Dat was een lastige situatie, want zij vond het heel erg voor mij.” Wanneer je open bent over het traject waar je in zit, moet je ook bij de ander het ongemak weghalen, duidt de presentator en auteur. “Praat erover hoe je er met elkaar over wil praten.”

Lees hieronder verder.

• Cora werd moeder van een drieling: ‘Ik dacht dat ik nooit zwanger zou worden’

  Klik hier

Een wonderlijk proces

“Het lijkt soms wel alsof het baby’s regent”, legt Anne-Mar uit. “Je denkt, als je in zo’n traject zit, dat iedereen zomaar zwanger wordt. Je gaat er onbewust veel meer op letten en dat is confronterend. Terwijl, als je je meer verdiept in het proces van baby’s maken, dan besef je pas hoe wonderlijk en magisch het is. Het is eigenlijk heel bijzonder dat het bij zoveel mensen lukt. Wij zijn intelligente wezens met de nieuwste medische technieken, en toch kunnen wij het proces niet helemaal sturen. Wij kunnen het proces zo goed mogelijk nabootsen, en toch komen we er niet altijd achter waarom het niet lukt.” Dit ongrijpbare maakt het volgens Anne-Mar heel pittig. “Het is fysiek en mentaal best een zwaar proces. Het kwartje valt de goede of de slechte kant op, je hebt daar beperkt invloed op.”

Hoe houd je je relatie goed?

Het traject zorgde niet voor frictie in het huwelijk van Anne-Mar. “Roger en ik hebben de mazzel dat we niet heel verschillend zijn. Roger is rationeel, kan relativeren, maar heeft ook een emotionele kant. Maar ondanks dat we het goed hebben, waren er ook momenten waarop ik mij alleen voelde. Ben jij net zo betrokken als ik, heb jij ook alle afspraken in je agenda staan, ben ik niet de enige die de kar trekt? Zelfs als de relatie goed is, word je uitgedaagd om het goed te houden.” Daar moet je wel je best voor doen, vertelt Anne-Mar. “Tijd voor elkaar maken, goed naar elkaar luisteren, niet te snel oordelen.” De podcast was voor het stel een stok achter de deur, want zo’n gesprek beginnen is makkelijker gezegd dan gedaan. “Je moet echt gaan zitten om dit met elkaar te bespreken.”

Tekst gaat hieronder verder.

• Presentatrice Anne-Mar raakte zwanger na een vruchtbaarheidstraject

  Klik hier

Intimiteit

Een groot onderdeel van je relatie is intimiteit, en dat kan door zo’n vruchtbaarheidstraject onder druk komen te staan. Seks wordt dan eerder een moetje dan een romantisch moment tussen twee partners. Zelf heeft Anne-Mar dat niet meegemaakt. “Wij wisten namelijk dat ik alleen zwanger zou kunnen worden als de eicel buiten de baarmoeder zou worden bevrucht. Wij hebben dus nooit onder druk seks hoeven hebben.” In het boek komt dit onderwerp wel aan bod. “Een van de vrouwen vertelt over de gevolgen hiervan op je relatie. Het doet namelijk wel schade aan. Het is zonde van de intieme relatie die je met elkaar hebt. Als dat eenmaal onder druk heeft gestaan, hoe kun je het daarna loslaten?”

Opgeslagen embryo’s

In het boek is ook ruimte gekomen voor de medisch-ethische dilemma’s die in de podcast wel werden aangestipt. “In het laatste hoofdstuk ga ik in op de embryo’s die overblijven. Hebben zij recht op leven, is dat al leven? Dat is voor iedereen lastig, want soms gaan de medische ontwikkelingen harder dan ons ethisch verstand.” Zelf heeft Anne-Mar nog tien embryo’s in de vriezer liggen. “Het overvalt mij in negatieve zin. In het begin vond ik dertien embryo’s een enorme oogst, maar nu knaagt dat aan mij. Ik vind het ongelooflijk apart dat ik daar vooraf niet op gewezen ben. Maar in de gesprekken die ik voerde met de experts legden zij mij uit dat ik er toen waarschijnlijk niet over na kon denken. Je wilt dan zo graag een kind dat je er dan alles voor over hebt, je kunt dan niet nadenken of het wel ethisch verantwoord is.”

In het begin vond ik dertien embryo’s een enorme oogst, maar nu knaagt dat aan mij.

De presentator legt uit dat de embryo’s nu in de vriezer liggen en dat je elke vijf jaar een keuze moet maken over wat je ermee doet. Je betaalt voor de opslag. “Je hebt drie opties: vernietigen, afstaan voor wetenschappelijk onderzoek of afstaan ter adoptie.” In de laatste optie heeft Anne-Mar zich verdiept. “Het klinkt namelijk zo mooi, zo nobel. Maar je geeft je eigen kind weg, van jou en je partner. Wat doet dat met de toekomst van een kind? Het is niet zomaar iets. Nu ik weet dat er leven uitkomt, voel je de waarde ervan. Gelukkig heb ik nog een paar jaar voordat ik weer moet kiezen.”

Je bent niet de enige

Met het boek hoopt Anne-Mar andere vrouwen het gevoel te geven dat ze niet alleen zijn. “Heel veel vrouwen voelen zich eenzaam in dit traject, zeker als je besluit het niet met je omgeving te delen. Maar de realiteit is dat steeds meer vrouwen hiermee te maken krijgen, we worden minder vruchtbaar.” Ze hoopt zo een kijkje in de keuken te geven aan vrouwen die beginnen aan een traject. “Ik wist zelf ook niet waar ik aan begon. Ik had behoefte aan informatie, ook al is elk traject medisch anders. Ik wilde weten hoe andere vrouwen ermee omgingen.” Maar het boek is ook geschreven voor mensen die iemand in hun omgeving hebben die door zo’n traject gaan. “Ik leg alle begrippen uit, zodat het voor iedereen begrijpelijk is.”

Willen jullie geen kinderen?, Anne-Mar Zwart, Ark Media, 144 blz., €22,99