Dry january: EO-presentator Anne-Mar Zwart dronk een maand geen alcohol

Anne-Mar zag wijn eigenlijk altijd als een soort Red Bull. Waar anderen rozig worden van een glaasje geeft het haar juist een oppepper. Het eerste wat ze daarom altijd deed als ze thuiskwam, was een wijntje inschenken. Even dat randje van de dag afhalen, even lekker ontspannen. Toastje erbij, vooruit, ook een schaaltje nootjes, en samen met haar man Roger het leven vieren. Na dat ene glas was ze er weer, ging ze weer aan. Tot zover niks aan de hand. Maar het bleef nooit bij dat ene wijntje. Een glas werd altijd een fles. En de volgende dag weer. Zo ging dat, jaar in jaar uit. Was dit eigenlijk wel zo normaal als Anne-Mar altijd dacht dat het was? Was haar relatie met alcohol wel zo vrij en gezond? Toen de redactie van Eva vroeg of ze in het kader van het thema schoon schip een maand de kurk op de fles wilde laten, zei alles in haar: néé! En juist daarom wist ze: ik moet dit aangaan. Vier weken lang liet ze de drank staan. Hoe dat beviel, daarover praten we een paar weken na afronding van het experiment.

Ben je alweer aan de wijn?

“Heel eerlijk: ja! Maar ik ben niet terug bij af. Dat gaat me niet meer gebeuren. Dit project heeft echt iets met me gedaan en daar ben ik de Eva-redactie ook heel erg dankbaar voor.”

De spoiler van dit verhaal is dus: je bent niet gestopt met alcohol, maar je gedrag gaan herzien. Eerst maar eens terug naar het begin. Wat maakte dat je ja zei tegen dit verzoek?

“Ik wilde eigenlijk een podcast maken over onze relatie met alcohol. Die interesse was aangewakkerd doordat ik steeds vaker begon te beseffen dat mijn drankgebruik niet helemaal oké was. Mijn man Roger en ik dronken iedere dag wijn en dat bleef nooit bij één glas. Vaak ging de fles leeg en in het weekend ook wel meer dan dat. Iedere dag keek ik uit naar dat moment in de keuken. Ik had het nodig om te ontspannen, maar vond het leven ook gewoon leuker met een wijntje erbij. Een lunch vond ik dodelijk saai als ik er geen glas wijn bij kon bestellen. Mensen die alcoholvrij zijn, vond ik sowieso een beetje suffig. Steeds vaker dacht ik: ik zou weleens eerlijk mijn drinkgedrag bloot willen leggen. Een podcast leek me daar een heel geschikt en interessant medium voor. Want ik ben natuurlijk niet de enige die nogal aan wijn verknocht is geraakt.”

Opvoeding

“Eigenlijk is het best gek dat alcohol in onze maatschappij sociaal zo geaccepteerd is. Mijn ouders dronken ook altijd al. Bij ons thuis ging soms voor twaalven al de fles open. Toen ik dit ‘schoon schip-experiment’ aanging, zei mijn familie: ‘Hè nee, doe niet zo ongezellig, An!’ En als ze in die periode op bezoek kwamen, vroegen ze: “Mag je ook niet één wijntje? Dat ene glaasje hoef je toch niet op te geven?” Ik bedoel maar: ik kom uit een familie die er nogal van houdt.

Toen ik 15 jaar was, dronk ik voor het eerst een glaasje Baileys. Omdat ik altijd heel erg bang was om over te geven werd ik nooit echt dronken, ook niet in mijn studententijd. Pas later, toen ik begon te werken en ging samenwonen, sloop het dagelijks drinken erin. Gezellig in de keuken samenkomen en de dag doornemen. Naarmate ik ouder werd, ging ik steeds meer drinken. Ook omdat het leven alsmaar voller en drukker werd. Het was gewenning en ik had het steeds meer nodig om te ontspannen.

Het leek me interessant om uit te zoeken hoe groot de invloed van de opvoeding is bij drankgebruik. Ik kwam een keer een ‘lollig’ plaatje tegen op Instagram waarbij een kleuter op school de hobby van zijn moeder had moeten tekenen. Zijn vriendje had een tennisracket getekend, hij een glas wijn. Ik zou niet willen dat mijn zoon Fender zo’n tekening zou maken. Toen hij een jaar of 1 was, vond iedereen het hilarisch dat hij met zijn drinkbeker mee ging proosten. Maar eigenlijk vond ik het niet zo grappig. Hoe kan het dat er zo licht over alcohol wordt gedacht, terwijl er genoeg bekend is over de schadelijke gevolgen? Die podcast is momenteel even on hold. Maar toen Eva met dit verzoek kwam, wist ik dat ik ja moest zeggen, hoe weinig zin ik er ook in had.”

We nemen aan dat het niet de eerste keer was dat je een periode niet dronk. Je zwangerschap was vast en zeker ook alcoholvrij?

“Negen maanden heb ik inderdaad geen druppel gedronken. Niks aan, ik werd er gewoon somber van. Dan rook ik aan een glas en rekende ik uit wanneer ik weer mocht drinken. Toen ik borstvoeding gaf, rekende ik zorgvuldig uit hoe ik dat zo efficiënt mogelijk kon doen, zodat er voldoende tijd tussen een glaasje wijn en een voeding in zou zitten. Helaas kwam de borstvoeding niet goed op gang. Doordat Fender te vroeg werd geboren, deed mijn lijf qua hormonen niet helemaal wat het moest doen om te kunnen voeden. Na veertien dagen me suf te hebben gekolfd was het klaar. Toen vond ik het natuurlijk een feest dat ik weer gewoon aan de wijn kon. Na mijn zwangerschap ben ik zelfs meer gaan drinken. Zoals je soms na een dieet ook meer kunt gaan eten, omdat je wilt inhalen wat je al die tijd gemist hebt, uit een soort frustratie. Al die maanden had ik de mensen om me heen de lekkerste flesjes zien bestellen, nu was ik weer aan de beurt!”

Was er verschil tussen toen en nu?

“Tijdens de zwangerschap had ik geen keuze, dat was me natuurlijk duidelijk. Nu ging ik dit proces uit vrije wil aan. Ik had echt een intrinsieke motivatie, wilde iets doorbreken. Steeds vaker werd ik wakker met een gevoel van spijt omdat ik de avond daarvoor toch weer had gedronken. Het ging aan me vreten, ik voelde me continu schuldig. Regelmatig lag ik met hartkloppingen in bed. Want als je iedere dag drinkt, gaat een glaasje in je holle kies hoor, dan worden het er al heel snel meer. Wanneer ik met een vriendin uit eten ging, had ik thuis al twee wijntjes gedronken. Als ik me in de badkamer stond klaar te maken was dat met een glas op de rand van de wastafel. Dat is niet normaal natuurlijk. Daar wilde ik echt van af.”

Had je behalve last van schuldgevoel ook fysieke klachten?

“Ik hing nooit misselijk boven de pot, maar had weleens een spijker in mijn kop. Idioot eigenlijk dat we een kater, zo’n sterke fysieke reactie op het gif dat je zelf hebt ingenomen, bagatelliseren. Eigenlijk kan je lichaam er helemaal niet tegen. In mijn achterhoofd zat ook altijd dat risico op borstkanker. Ik sport niet, eet rood vlees en drink alcohol. Dat zijn drie rode vlaggen wat betreft risicoverhoging op borstkanker. Mijn moeder heeft twee keer borstkanker gehad. Ik ben niet genetisch belast, dat heb ik laten onderzoeken. Maar ik heb door mijn moeders geschiedenis wel ervaren dat het iedereen kan overkomen. En ik kan niet zeggen dat ik niet op de hoogte ben van de risico’s. Daar kon ik wakker van liggen. Dan voelde ik mezelf wel heel erg dom en stom.”

Vertel over de

“Het heeft me echt geholpen om het samen met Roger te doen. En dat onze beste vrienden, die ook nogal van goeie wijnen hielden, ook ineens een streep zetten onder hun overmatige gebruik en tijdelijk aan de cola gingen. Dat scheelde enorm. Dan appten we elkaar foto’s van 0.0-drankjes die we bij de slijter hadden gevonden en toch maar door de gootsteen spoelden omdat we ze niet te drinken vonden. Daar hadden we veel lol om. De eerste twee weken waren we trouwens niet te genieten. Bloedchagrijnig waren we. ‘Ik heb het gevoel dat ik het leven niet meer vier’, zei Roger.

Maar na die twee weken verdween de onrust. Ik begon me lekkerder en fitter te voelen en er kwam juist meer rust. Ik dacht dus altijd dat drank me ontspanning gaf, maar dat was natuurlijk niet zo. Altijd een wijntje willen en nodig hebben, daar zat onlosmakelijk een onrustig gevoel aan vast. Als puber heb ik gerookt, dan was ik altijd bezig met mijn aansteker. Waar is mijn aansteker? Als ik die niet had, kon ik niks. Dan moest ik er weer ergens een halen. Daar deed het me ineens aan denken.”

Heeft het je inzicht gegeven over hoe je anders met stress en druk om kunt gaan?

“Nou, daar heb ik helaas nog geen oplossing voor bedacht. Ik ben niet op yoga gegaan en voel die behoefte nog steeds niet. Maar het is alsof ik iets volwassener ben geworden en besef dat het leven gewoon best pittig is en dat je daar ook mee om kunt leren gaan.

Wat ik wel heel duidelijk heb ervaren, is dat het moment waarop ik die behoefte had om dat randje eraf te halen, eigenlijk maar heel kort duurt. Want ik dronk alleen voordat ik uit eten ging of voor het eten. Als ik thuiskwam en tijdens het koken. Die paar glazen voor het eten, daar deed ik het voor. Dat glas aan tafel vond ik eigenlijk al niet meer zo heel fijn en na het eten dronk ik sowieso nooit. Het was dus maar een heel kortstondig moment waarop ik dat verlangen voelde opborrelen. Daarmee was het dus ook maar een kleine hobbel om te nemen. Door me bewust te zijn van dat korte moment van uitdaging, sla ik me er ook snel doorheen. Het goeie is: altijd ben ik blij als ik in bed lig zonder dat ik gedronken heb.”

Waarom wil je dan toch niet helemaal stoppen?

“Nee, dat vind ik ongezellig! Ik merk dat ik heel goed zonder wijn kan, maar ik wil niet te streng zijn. In principe drinken Roger en ik echt alleen op vrijdag en zaterdag en dan ook niet meer dan een paar glazen. Maar als er iets speciaals is, doen we heus met een glas mee. Ik weet dat het een glijdende schaal is, dat je snel weer terugvalt in je oude patroon. Maar zoals ik het nu ervaar, is het denk ik zoals iemand die slank is na 100 kilo te hebben gewogen, die wil ook nooit meer terug. Ik denk dat ik mezelf beter in de hand heb. Ik was laatst uit eten met een vrouw die voor we aan tafel gingen al twee glazen gedronken had en bij het hoofdgerecht nog een glas of twee bestelde. Ineens dacht ik: ‘Zo, jij gaat hard en je kunt er eigenlijk niet goed tegen.’ Ik zag haar steeds minder scherp worden, zelfs een beetje wegzakken. Niet echt chic. Van mezelf dacht ik altijd dat ik alleen maar scherper en alerter werd als ik dronk. Maar was dat wel zo? Was ik ook niet iemand voor wie anderen weleens plaatsvervangende schaamte hadden, zoals ik op dat moment voor haar? Dat moment bekrachtigde me in het idee dat ik het fijn vind om de controle te hebben en niet meer standaard te drinken.”

Over het leven vieren gesproken, hoe is vakantie in combinatie met wijn voor jou?

“Als ik terugkijk naar de afgelopen zomer in Italië, dan denk ik: dat was niet gezond. Er was een barretje aan het strand, dat werd gerund door een man die een eigen wijngaard had. Die barman werd echt onze vriend. Om twaalf uur, als Fender een slaapje ging doen, maakte hij een heerlijke spritzer met limoncello voor ons. Zo’n grote bel. Na die ene spritz kwam er nog een, en dan nog een bubbeltje. Wat aan het einde van de vakantie kwam, was een ellenlange rekening. Dat zou ik nu nooit meer doen. Met je kind langs het zwembad en drinken, dat is toch eigenlijk niet slim?”

Wat raad je mensen aan die ook vinden dat ze een tijdje droog moeten gaan staan?

“Leg de lat niet te hoog. Kies een maand uit waarin je niet te veel sociale verplichtingen in je agenda hebt staan. Doe het wel echt vier weken. Die eerste twee weken zijn het moeilijkst. Als ik na die veertien dagen had kunnen stoppen, was ik honderd procent zeker teruggegaan naar mijn oude ritme. Maar in vier weken ontwen je echt.”

Wat waren zwakke momenten?

“Alleen zijn. Ik kon altijd goed alleen drinken. Dan ziet toch niemand het, dacht ik. Natuurlijk schoot het ook tijdens deze challenge weleens door me heen: ik kan net zo goed even snel een glaasje drinken. Maar ik heb dat gelukkig echt niet gedaan. Dat zou ik zo enorm zonde hebben gevonden! Ik had ook helemaal geen drank meer in huis. Dat scheelt ook.”

Wat is als uitsmijter de gouden tip voor iedereen die je nu geïnspireerd hebt?

“Deel je voornemen met al je vrienden. Vertel aan iedereen wat je van plan bent en waarom. Ik heb zelf niks opgeschreven, maar het zou kunnen schelen om een dagboekje bij te houden. Wat mij ook hielp, was me af en toe te verwennen met iets lekkers. Een stamppotje met draadjesvlees van de traiteur of een bakje filet americain van een heel goeie slager bijvoorbeeld.

Wat wij altijd deden, was een borrelplankje maken. Dat soort gezellige dingen ben ik gewoon blijven doen. Voor het koken eet ik nog steeds een Frans kaasje, maar dan met een glas spa. Ik heb trouwens alle smaken water in huis gehaald, maar dat deed me dus helemaal niks. Ik ben geen Crodino-drinker geworden. Zoiets als alcoholvrije gin, daar heb ik helemaal niks mee. Om maar te zwijgen van alcoholvrije wijn, wat een zoete bende is dat. Dat kan toch ook niet gezond zijn? In het begin gingen we minder uit eten. Tot we doorhadden dat het misschien even wennen is, een sliptongetje met een glas water, maar het kan natuurlijk gewoon wel. Als je dingen gaat ontlopen die je juist zo leuk vond, houd je het niet vol.”

Luistertip

In de podcast Willen jullie geen kinderen? deelt Anne-Mar welke emotionele en intensieve periode er voorafging aan haar eigen zwangerschap. Ook gaat ze in gesprek met (ervarings)deskundigen.

• Willen jullie geen kinderen?

  Willen jullie geen kinderen?

Tekst: Esther Goedegebuure
Beeld: Moon Jansen

Styling: Dylan van Stijlburo
Visagie: Femke Gaarlandt
Locatie: Karton studio