Ze is pas 7 jaar als Lizette (nu 47), samen met haar zussen en broers rond het grote ziekenhuisbed in het Utrechtse Diakonessenhuis staat. Het is niet met zoveel woorden gezegd, maar Lizette weet dat het slecht gaat met haar moeder Lies. Nu alle kinderen er zijn, neemt moeder het woord: “Ik wil jullie zeggen dat je altijd om een nieuw hartje moet bidden.”
Voor de kinderen is het een vertrouwde uitspraak. Het hoorde bij hun opvoeding, er werd thuis in de gebeden ook vaak om een nieuw hart gevraagd. Lizette probeert er wat omheen te praten. Ze ziet alle kaarten met beterschapswensen achter het bed hangen: “Dat ziet er gezellig uit!” Maar de sfeer in de kamer is niet zo feestelijk. Moeder vertelt dat ze heel ziek is. Niet dat haar levenseinde nadert. Toch is dit de laatste keer dat de kinderen hun moeder zien.
Het laatste woord
In ‘Het Laatste Woord’ delen nabestaanden het laatste gesprek, appje of moment met een overleden dierbare. Persoonlijke verhalen over het afscheid én het leven ervoor. Over liefde, herinneringen en de woorden die blijven hangen.
Dagje Dolfinarium
Het was nog maar een jaar ervoor dat het gezin Takkebos een gezellig dagje uit ging naar het Dolfinarium. Nadat ze hebben genoten van een spetterende dolfijnenshow en grappige zeeleeuwen, krijgt moeder Lies enorme buikpijn. Vader haast zich met zijn gezin naar huis. Inmiddels is de pijn zo hevig, dat moeder met de ambulance wordt opgehaald. Ze blijkt darmkanker te hebben.
Lizette vindt het erg spannend. “Ik ging de eerste nacht bij mijn tien jaar oudere zus Anneke in bed slapen. We voelden allebei dat het niet goed was en waren bang voor wat er zou gaan gebeuren. Samen maakten we tekeningen voor mama.”
Afscheid nemen
In de periode die volgt, blijkt dat het inderdaad niet goed gaat met moeder Lies. Uiteindelijk kiest ze, wanneer ze opnieuw in het ziekenhuis ligt, een moment uit om heel bewust afscheid te nemen van haar kinderen. Zij staan bij haar altijd voorop. Ze is zo’n moeder die de gezelligste kinderfeestjes organiseert. “Buiten versierde ze het dan helemaal, er kwam veel visite en ze bakte stapels pannenkoeken.” Het laatste dat Lies wil, is dat de kinderen haar in slechte conditie zouden zien. Drie weken voordat ze overlijdt, laat ze hen voor de laatste keer naar het ziekenhuis komen.
Dicht
Die ene zondag herinnert Lizette zich nog goed. Ze zit in de woonkamer de Terdege te lezen, een van de weinige toegestane tijdschriften op deze dag van de week. Een kennis gaat in de grote leunstoel zitten en vertelt de kinderen dat hun moeder is overleden.
De kist blijft net zo gesloten als de gordijnen
De gordijnen blijven gesloten die week. Lizette verstopt zich achter het tijdschrift, maar de tranen rollen over haar wangen. In de dagen die volgen, mogen de kinderen niet buitenspelen. De lichthouten, glimmende uitvaartkist komt in het kantoor van vader te staan, achter in het huis. De kist blijft net zo gesloten als de gordijnen. En vader kleedt zich een jaar lang in het zwart.
Lichtpuntje
De uitspraak van haar moeder dat ze om een nieuw hartje moet bidden, reist haar hele leven met Lizette mee. “Het betekent voor mij dat je met Jezus leeft, dat is onder alle omstandigheden het beste. God was in mijn tienertijd niet alleen mijn hemelse Vader, maar ook mijn moeder. Ik vond thuis een boekje waarin een tekening stond van een vrouw die omhoogkwam uit de aarde, alle doden werden weer levend.
Het is voor mij een lichtpuntje dat mijn moeder bij de Here is en dat we elkaar weer gaan zien. Zoals de Bijbeltekst uit Openbaringen 14 op haar grafsteen zegt: ‘Zalig zijn de doden die in de Heere sterven.’ Het heeft me vaak geholpen dat mijn moeder dit belangrijk vond en het als laatste aan ons wilde meegeven.”