Geeske is slechthorend: ‘Je begrijpt niet wat het is tot je er zelf mee te maken hebt’

“Ik werd geboren in Zuid-Afrika”, vertelt Geeske. “Mijn ouders waren werkzaam in een ziekenhuis in Afrika. Ze hadden eerst niet door wat er aan de hand was; ze waren nog jong toen ze mij kregen en ik was hun eerste kind.” Pas wanneer een familielid in Nederland hen hierop wijst, komen ze erachter dat Geeske doof is. “Ik ben aan één kant volledig doof en met mijn andere oor heb ik gemiddeld zo’n tachtig decibel verlies. Met een gehoorapparaat krijg ik gelukkig wel iets mee, maar verstaan blijft lastig, vooral in drukke situaties.”

Taalbarrière

Omdat hoorzorg in die tijd heel anders was, werd Geeske naar een gewone basisschool gestuurd. “Hoewel ik niet alles kon horen, kon ik gelukkig wel goed meekomen in de klas. Iedereen accepteerde mij zoals ik was. Toch moest ik net een stapje harder mijn best doen dan anderen, omdat veel informatie aan mij voorbijging.”

Toen ze zes jaar was, gingen haar ouders de zending in. Het gezin vertrok naar Engeland en Amerika voor een opleiding tot zendeling. “Daarna verhuisden we naar Afrika.” Door de taalbarrière in combinatie met haar doofheid, was het voor Geeske wel wat moeilijker om mensen te begrijpen. “Ik kreeg geen extra begeleiding, behalve dat ik voorin de klas werd gezet, in de verwachting dat ik het dan beter kon volgen.” Geeske bleek een talenknobbel te hebben, dus pakte ze de talen tegen alle verwachtingen in snel op.

Ondanks haar beperking kijkt ze terug op een gelukkige jeugd. “Maar doordat ik doof ben, heb ik wel veel gemist. Neem alleen al een sociaal moment als samen een film kijken met leeftijdsgenootjes. In de tijd waarin ik opgroeide was er nog geen ondertiteling bij films. Ik keek wel mee, maar miste de grapjes en begreep de helft niet.” Geeske was doorlopend bang dat ze belangrijke informatie zou missen. “Het ontbreken van geluid doet iets met je veiligheidsgevoel. Zo was ik als kind bang dat ik het brandalarm niet zou horen, dus heb ik een tijd lang op de gang, voor de slaapkamerdeur van mijn ouders, geslapen.”

Studententijd

“Tijdens mijn middelbare schoolperiode in Afrika volgde ik thuisonderwijs. Toen ik voor mijn studie naar Nederland ging, liep ik voor het eerst echt tegen mijn beperkingen aan. In sociale settings miste ik veel informatie. Ook kreeg ik tijdens colleges niet alles mee.” Doordat Geeske zich zo moest inspannen om alle informatie mee te krijgen, raakte ze overprikkeld. “Dat uitte zich in migraineachtige klachten, waardoor ik me vaak moest terugtrekken. Dat heb ik nog steeds. Soms zit mijn emmertje ’s middags al vol en moet ik me terugtrekken en al mijn gehoorapparaten uitdoen.”

Niet alle beroepen en studies zijn mogelijk als je doof bent, vertelt Geeske. “Maar ik bleek erg creatief te zijn en koos voor de kunstacademie.” Haar tijd daar omschrijft ze als “zwaar”. “Ik voelde me minder waard dan anderen en ontwikkelde een minderwaardigheidscomplex. Ik stond er naar mijn idee alleen voor, niet wetende dat er schrijf- en gebarentolken bestonden waardoor ik alles wél mee had kunnen krijgen. Gelukkig ontdekte ik in die tijd dat mijn illustraties voor anderen zichtbaar konden maken waar ik mee worstelde.”

Interview gaat verder onder de afbeelding.

Burn-out

Doordat Geeske alles op alles zette om haar studie goed af te ronden, belandde ze in een burn-out. “Dat was heftig.” Inmiddels heeft ze geleerd haar energie beter te verdelen. “Ik zeg niet meer overal ja op en smeer sociale afspraken beter uit. Mijn energielevel kan opeens op zijn en dan krijg ik last van migraine. Dat kan zo een paar dagen duren.”

Geeske is daarom blij dat zij als zelfstandige werkt. “Als ik een paar dagen plat moet, pak ik mijn opdrachten als illustrator gewoon daarna weer op.” Ook is ze dankbaar voor het begrip van haar man. “Voor hem was het vanaf het begin geen probleem dat ik doof ben. Hij vangt veel voor mij op en ging, toen de kinderen nog klein waren, ’s nachts voor ze uit bed, zodat ik kon blijven liggen.”

Paniek

Er is volgens Geeske nog te weinig begrip voor mensen die slechthorend zijn. “Als je hier niet mee te maken hebt, besef je vaak niet hoe moeilijk het is om zonder gehoor te moeten leven. Veel mensen verwachten ook dat een gehoorapparaat alles oplost, maar dat is écht niet zo.” Ze vertelt als voorbeeld over de keer dat ze met haar kinderen naar een zwembad ging. “Er werd iets omgeroepen, maar ik verstond niet wat er gezegd werd, dus voelde ik paniek. Mijn zoontje legde toen uit dat het over een verkeerd geparkeerde auto ging. Ik heb dit ook op een treinstation. Er wordt iets omgeroepen, maar ik heb geen idee wat.”

Interview gaat verder onder de afbeelding.

Geeske liep hier ook tegenaan toen haar kinderen nog klein waren. “Ik had een trilbabyfoon die ik onder mijn kussen neerlegde, maar er waren veel momenten dat ik even ging voelen of de kinderen nog ademden, omdat ik bang was dat ik iets had gemist.”

Meer bewustzijn en begrip

Er moet volgens haar veel meer aandacht zijn voor dove mensen. “Ik heb daarom een folder ontwikkeld met tien communicatietips. In tien illustraties laat ik zien hoe je goed kunt communiceren met een slechthorende.” Dat bleek een gat in de markt. In korte tijd maakte Geeske naamsbekendheid in de audiologische wereld. “Sindsdien heb ik veel opdrachten die daar iets mee te maken hebben. “

De afgelopen jaren werkte ze aan haar eerste boek, Als oren niet horen. “Daarin maak ik duidelijk waar dove mensen tegenaanlopen en wat helpend is voor hen. Denk alleen al aan het afzetten van je zonnebril als je tegen hen praat, of het goed articuleren. Gehoorverlies is onzichtbaar. Je begrijpt niet wat het is, totdat je er zelf mee te maken hebt. Groepssituaties zijn en blijven enorm lastig, daarbij hebben we écht de hulp nodig van onze omgeving.”

Interview gaat verder onder de afbeelding.

Niet alleen gehoorverlies is onzichtbaar, de gevolgen ervan ook. “Vaak leidt dat tot eenzaamheid, depressie of zelfs burn-out”, weet Geeske uit ervaring. “Het is belangrijk dat de omgeving meer gaat begrijpen hierover, zodat ze de slechthorende tegemoet kunnen komen. En voor de slechthorende is het fijn als deze herkenning en erkenning krijgt, maar ook dat ze een manier hebben om uit te kunnen leggen wat doof zijn inhoudt. Dit is wat mijn boek doet: het legt een brug tussen deze twee werelden. Zo ontstaat er een inclusievere samenleving, waarin de slechthorende er óók bij hoort. “

Ontdek de onzichtbare wereld van mensen met gehoorverlies in Geeskes boek Als oren niet horen of volg haar op Instagram.