Zou ik Jezus wel herkennen?

Ik zou het weleens willen, Jezus zien. In het echt dan, niet in een vaag visioen of een droom. Gewoon als mens van vlees en bloed, met littekens en liefst een baard, zodat Hij echt een beetje lijkt op de plaatjes die kinderen op de zondagsschool krijgen voorgeschoteld. Geen idee wat ik dan zou doen. Ik kan zo duizend vragen bedenken die ik Hem zou willen voorleggen. Te beginnen met de belangrijkste: bent U het echt?

Serene heilige

Jaren geleden schreef de Britse auteur Adrian Plass The Visit, in het Nederlands vertaald als Het bezoek. In de novelle komt Jezus letterlijk op bezoek in een Engelse kerk. Het loopt allemaal wat anders dan de opgetogen gelovigen verwachten. Jezus lijkt helemaal niet op de serene heilige die sommige kerkgangers in gedachten hadden.
Hij houdt zich aan geen enkel protocol en is voortdurend in de weer met zaken die in de ogen van gemeenteleden er helemaal niet toe doen. De hoofdpersoon probeert alles in goede banen te leiden en heeft eigenlijk maar één wens: een wonder zien. Uiteraard is hij steeds net te laat. En langzaam maar zeker begint hij zich te storen aan de eigenzinnigheid van de Bezoeker, die zo anders en toch ook gewoon lijkt.

Donder en vuur

Jezus is de manier waarop God zichzelf zichtbaar maakt aan mensen. In de vorm van een herkenbaar lichaam – menselijk – was het ineens mogelijk dichtbij te komen. In de eeuwen daarvoor was dat veel moeilijker: veel verhalen in de Bijbel over ontmoetingen tussen God en mensen gaan gepaard met ontzagwekkende gebeurtenissen, donder en vuur. Een beetje zoals je zou verwachten in een overtrokken Hollywood-film. Jezus lijkt daar helemaal niet op. Hij is heel wat aardser in de omgang. Geen wonder dat mensen het lastig vonden om te zien wie Hij werkelijk was. Zo’n eenvoudige timmermanszoon uit een onbeduidend dorp is de Zoon van God? Waar is de bliksem dan? Waar zijn de engelenkoren?

Dat werpt ook een andere vraag op: zouden wij Hem geloven, als we Jezus vandaag op straat tegenkomen? Of beter gezegd: zouden we Hem herkennen, als Hij geen baard heeft en geen serene heiligheid uitstraalt? Zouden we Hem willen zien, als Hij eigenlijk zo gewoon is? De kans lijkt groter dat we Hem voorbijlopen.

Hemelse registers

In Matteüs 25 probeert Jezus iets uit te leggen over het koninkrijk dat Hij wil introduceren. Het blijkt lastig om precies aan te geven wat het is, heldere grenzen zijn niet te trekken. Het komt, zegt Jezus. Maar wat er precies komt, daarvoor valt alleen in beelden goed te spreken.

• Weet jij alles van Pasen? Doe de quiz !

  Waarom noemen we Goede Vrijdag 'goed'? En wat betekent het woord 'Pasen' eigenlijk? Test jouw kennis aan de hand van 7 vragen. Doe nu mee!

  Test jouw kennis

Het hoofdstuk eindigt met een fascinerend verhaal over de komst van Jezus naar de aarde. Hier is Hij niet te missen: alle hemelse registers gaan open, en alle engelen doen mee. Er is een troon, met ervoor twee groepen mensen die worden verdeeld als schapen en bokken. “Welkom,” zegt Jezus tegen de ene groep. “Jullie horen erbij! Want toen Ik honger had, gaven jullie Mij te eten. Toen Ik dorst had, kreeg Ik van jullie drinken. Toen Ik gevangen zat, kwamen jullie langs en vergaten Mij niet.”

Wanneer?

De andere groep wordt onverbiddelijk de deur gewezen: zij hebben het blijkbaar laten afweten toen het erop aankwam. Maar wat intrigeert, is de reactie van de mensen die welkom worden geheten: ze lijken geen idee te hebben waar Jezus het over heeft. “Heer, wanneer hebben wij U hongerig gezien en te eten gegeven, of dorstig en U te drinken gegeven?”

In een beroemd antwoord legt Jezus uit hoe het zit: jullie hebben het voor Mij gedaan! Toen Ik honger had, zamelden jullie eten in voor de voedselbank. En toen Ik als illegale vluchteling in jullie land verbleef, zorgden jullie voor onderdak. Toen Ik als slaaf werkte op een cacaoplantage ver weg, of in een steenfabriek in Pakistan, kochten jullie fairtrade-chocoladerepen of zamelden jullie geld in om Mij vrij te kopen.

Kortom: deze mensen hebben allemaal Jezus ontmoet, maar misten de schittering van Zijn koninkrijk. Ze hebben een straatkrant gekocht, maar zagen niet de doorboorde hand die de euro aanpakte.

Twee keer kijken

Er bestaan grappige illustraties waar je twee keer naar kunt kijken. Op het eerste gezicht zie je een oude dame met een kromme neus, maar als je nog eens kijkt, verschijnt er een jonge dame met een hoed. Ook het zwart-witplaatje van de vaas – of zijn het twee mensen die elkaar recht aankijken? – is een klassieker.

Zou het ook zo werken als je Jezus wilt zien? Dat je twee keer moet kijken? Dat doet denken aan een verhaal dat zich afspeelt vlak na Pasen. Jezus is opgestaan. Maria (die nota bene eerst dacht dat ze de tuinman zag) heeft het al rondgebazuind: Hij is er weer! Toch hebben de mannen die met Hem meelopen naar Emmaüs geen idee wie Hij is. Pas als ze nog eens keer kijken – of misschien: als hun ogen geopend worden – zien ze hoe ongewoon hun medereiziger is.

Wie zie ik?

Wat nou als je in de supermarkt naar het schap met chocola kijkt? Eerst zie je je alleen repen en bonbons. Maar als je nog eens keer kijkt, zie je misschien wel de wereld die erachter schuilgaat. En daar, is dat Jezus niet, die op een plantage tegen een hongerloontje bonen plukt?

Wat als je tussen je wimpers door naar het kraakpand kijkt, waar een groep wanhopige mannen zich warm probeert te houden. Asielzoekers zonder toekomst, ze hebben juridisch waarschijnlijk geen poot om op te staan. Maar wie ligt daar eigenlijk onder een stapel dekens? En wat zie ik in de ogen van een Zuid-Soedanees kind dat weer eens honger heeft? In het gezicht van een zieke straatprostituee? Wie zie ik?

Pasen

Er is nog een bekend verhaal van Jezus waarin zien en gezien worden belangrijk zijn. We kennen het als de gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Hij zag blijkbaar iets wat de andere twee passanten misten. Christen zijn, of gelovig, is niet genoeg. Er is iets nodig wat onze ogen opent, Iemand van buitenaf die blinden kan genezen. Die zich aan geen enkel protocol houdt en allesbehalve je geweten sust. Genade is misschien wel dat je gaat zien waar je kunt helpen. Pasen is dat je ogen opengaan: Zie je Mij?