Annet over het verlies van haar man Peter van der Veer

Het is nog geen half jaar geleden dat EO-presentator Arie van der Veer werd begraven. Negen jaar eerder vond op precies dezelfde plek de uitvaart van zijn zoon Peter plaats. Nu liggen vader en zoon bijna naast elkaar op de begraafplaats. “Opnieuw besefte ik: dit klopt gewoon niet. Peter had hier moeten staan en de begrafenis van zijn vader moeten leiden. Maar het was andersom: Peter werd door zijn vader begraven.”

Wie is Annet van der Wenden?

Annet van der Wenden (55) was getrouwd met Peter van der Veer, de zoon van Arie en Ees van der Veer. Ze werkt als psycholoog en heeft een gezin van zeven kinderen: twee adoptiekinderen, twee biologische kinderen en drie pleegkinderen. Volgend jaar is het tien jaar geleden dat ze haar man verloor.

Toegelaten tranen

Het afgelopen jaar was voor Annet van der Wenden (55) ronduit ‘bizar’. Eerst overlijdt haar nichtje op 22-jarige leeftijd, daarna haar schoonvader Arie van der Veer. Het zijn momenten waarop ze het overlijden van haar man Peter opnieuw beleeft. Ze heeft met het verlies leren leven, maar het rouwproces stopt niet. “En dat moet ook niet stoppen”, zegt ze vastberaden.

Vanbinnen dacht ik alleen maar: dit kan niet.

Annet is nog maar 46 als ze haar man verliest. En hoewel het volgend jaar precies tien jaar geleden is, herinnert ze het zich nog als de dag van gisteren. Moedig deelt ze haar verhaal, de feiten afgewisseld met bewust toegelaten tranen. “Dat verdriet laat ik ook nu nog gebeuren. Bij alle nieuwe dingen die ik meemaak, raakt het me weer. Ik ben erachter gekomen dat dat verdriet uit stukjes bestaat, en die stukjes uit laagjes. En die laagjes hebben geen einde.”

‘Dit is onmogelijk’

Wanneer Annet op 8 juni 2015 thuiskomt van haar werk, staan er ambulances en politiewagens bij haar voor de deur. Op het pleintje staan de buren met treurige gezichten, haar kinderen staan aan de overkant. Zorgen maakt Annet zich niet meteen, maar zodra ze uit haar auto stapt, komt haar buurvrouw naar haar toegesneld. “‘Het is niet goed met Peter’, zegt ze. Ik dacht nog: het zal wel meevallen, maar in de ambulance kreeg ik te horen dat hij was overleden.”

Naast haar in de ambulance zit haar zoon. “We huilden zo ontzettend hard. Ik hoorde mezelf tegen hem zeggen: ‘Het komt goed. Ik weet niet precies hoe, maar het komt goed.’ Die overtuiging had ik ook echt, maar vanbinnen dacht ik alleen maar: dit kan niet. Dit is onmogelijk.”

Op zoek naar betekenis

Voordat Peter was overleden, kregen ze vaak de vraag hoe ze dat toch deden: een gezin van zeven kinderen runnen naast hun beider veeleisende banen. Peter werkte als voorganger, en Annet als psycholoog. Ze leerden elkaar op jonge leeftijd kennen, en kregen verkering toen Annet 16 was.

“Al jong hadden we allebei een sterke behoefte om ons leven van betekenis te laten zijn. Hoe en wat precies, daar moesten we nog achter komen. We hebben aan zending naar het buitenland gedacht, maar dat bleek na een informatieavond niet bij ons te passen”, herinnert Annet zich. “Vrij snel daarna kwamen we erachter dat we graag kinderen zouden willen adopteren. Toen we eind 20 waren, begonnen we dus ook al met zo’n traject. Heel grappig, we waren op alle bijeenkomsten nagenoeg de jongsten.”

De grootste ramp die mij kon overkomen, was dat Peter zou overlijden.

Gezin van zeven

Annet en Peter gaan er onbevangen in. Zodra ze aangeven ook voor adoptie van twee kinderen tegelijkertijd open te staan, gaat het snel. Dolgelukkig adopteren ze twee jongens uit Brazilië. De wens om moeder van meer kinderen te worden blijft, maar wanneer Annet daarna probeert zwanger te worden, blijkt dat medisch gezien nagenoeg onmogelijk. Tegen alle doktersverwachtingen in raakt Annet een paar jaar later toch in verwachting van een zoon, en later van een dochter. Vervolgens stellen ze hun hart en huis ook open voor drie pleegkinderen, en zo is een liefdevol gezin van zeven kinderen geboren.

“Op die vraag hoe we dat toch deden, was ons steevaste antwoord: ‘Dat kan alleen omdat we het samen doen.’ De grootste ramp die mij kon overkomen, was dat Peter zou overlijden. Op het moment dat het gebeurde, dacht ik alleen maar: hoe dan?”

Een goede week

Na het gesprek in de ambulance stapt Annet haar huis binnen. Daar ligt Peter nog op de keukenvloer. Aan tafel zit de schouwarts, hij schrijft het rapport. Tijdens het koken was Peter dood neergevallen, plotseling. Vijf van hun kinderen wonen dan nog thuis, de jongsten speelden in de keuken toen het gebeurde.

Achter zich hoort Annet een politieagent aan haar vragen waar ze het lichaam van haar man wil hebben. “Weet ik veel, dacht ik. ‘Gewoon op de bank’, antwoordde ik vanuit een impuls.” Dat doen ze, en nadat hij is gebalsemd blijft hij daar tot aan zijn begrafenis liggen. “Ik wilde die kist niet in huis, en zo konden de kinderen nog om hem heen spelen en afscheid nemen. Achteraf gezien was het, hoe raar het ook klinkt, een heel goede week.”

Had je die week zelf ook nodig om het te beseffen?

“Ja, zeker. Na die week zag hij er ook heel anders uit, en kon ik hem beter loslaten. Hij was er niet meer. Vanaf het allereerste moment besefte ik wel: vanaf nu is alles anders. In onze relatie was het altijd zo dat ik een sterke mening over de dingen had, maar Peter bracht die dan naar buiten. Hij hakte de knopen door. Nu moest ik dat doen, maar ik had geen idee.”

Het voelde alsof ik de helft van mezelf was kwijtgeraakt.

Als een schaduw

Al snel weet Annet heel duidelijk dat ze het niet alleen hoeft te doen. Voor ze het doorheeft, is haar hele familie er. “Ik vond het heerlijk”, zegt ze dankbaar. “Aan het einde van de avond vroeg mijn vader wie er bij mij zou blijven. Ik had er nog geen seconde over nagedacht, ik wilde gewoon slapen. Maar mijn zus zei meteen: ‘Ik heb al mijn spullen al meegenomen. Je hoeft niks met me, ik ben als een schaduw constant bij je.’” Annet valt even stil, en laat haar tranen toe. “Nog voordat ik zelf wist wat ik nodig had, gebeurde het al. Het was zo’n bijzondere tijd, ook omdat Peter er gewoon nog bij was. In die week ging ik af en toe bij hem zitten, en legde ik zijn hoofd op mijn schoot.”

Eerst ervaart Annet verdriet om dat wat is geweest: het samenzijn en de innige verbondenheid die ze met haar man voelde. “We waren echt met elkaar opgegroeid, en waren zo verweven met elkaar. Het voelde alsof ik de helft van mezelf was kwijtgeraakt.” Later dringt het verdriet om de toekomst zich aan haar op. “De keuze voor ons gezin die we samen hadden gemaakt, moest ik nu in mijn eentje verder dragen. Vanaf nu was ik als enige verantwoordelijk voor onze kinderen. En dat lukte, ik overleefde.”

Hoe deed je dat?

“De aanwezigheid van God is voor mij altijd vanzelfsprekend geweest. Al van kinds af aan praat ik met Hem. Nadat Peter was overleden, praatte ik ook veel met God. En ik huilde bij Hem. In gedachten zat Peter dan aan de andere kant. En God zorgde goed voor me door zo veel lieve mensen om me heen te geven.”

Met weerstand heb ik moeten leren dat het nu ook om mij mag gaan.

Op de voorgrond

“Maar de dood van Peter heeft mijn relatie met God wel veranderd”, vervolgt Annet haar verhaal. “Ik ben nooit boos op Hem geweest. Dat vonden mensen best raar. En natuurlijk was ik wel boos op de situatie, vooral als ik naar mijn kinderen keek. Dan dacht ik: het kan toch niet zo zijn dat je zo jong bent en geen vader meer hebt? Maar wie kon ik daar de schuld van geven?”

Na Peters overlijden merkt Annet zelfs dat haar geloofsleven zich verdiept. “Voorheen leunde ik daarin ook erg op Peter. Maar ook dat moest ik nu zelf doen. Ik denk dat dat de grootste verandering is geweest, dat ik nu zelf meer op de voorgrond sta. Ik vond het altijd heerlijk dat dat niet hoefde. Met weerstand heb ik moeten leren dat het nu ook om mij mag gaan.”

Nieuwe stap

Twee jaar geleden besluit Annet het huis dat ze samen met Peter heeft gekocht en opgeknapt te verkopen. “Een deel van ons huis stelden we beschikbaar voor jongeren die onder begeleiding moesten wonen. In het begin wilde ik niets liever dan daar blijven wonen, vooral omdat dat echt iets van Peter was. Toen het huis nog geen jaar af was, overleed hij. Ik snapte het niet, het klopte helemaal.

Maar in een droom kreeg ik het verlangen om te verhuizen. En mijn huidige huis is nu zo’n belangrijke plek voor mij. Ik vind er rust in dat ik meer ruimte voor mezelf mag innemen. Ik had deze stap heel erg nodig, het is goed.”

Hoe leeft Peter voort?
“Nu wonen alleen nog de twee jongsten thuis. We hebben het vaak over hem. Toen Peter overleed, was de jongste 1, nu is hij 11 en hij vraagt veel naar hem. Bij mijn dochter met downsyndroom verloopt het rouwproces op een heel eigen manier. Ze vindt het liedje ‘Papa’ van Stef Bos helemaal geweldig. Ik ben een enorme koukleum, en Peter maakte altijd mijn handen warm. Mijn dochter heeft ook heel warme handen, en al snel nadat Peter was overleden, maakte zij mijn handen warm. Nu zegt ze weleens: ‘Ik heb papa’s ogen, en zijn handen.’”