Froukje en Clarinda werden jarenlang geschopt en geslagen door hun partner

Let op: dit artikel gaat over huiselijk geweld en femicide. Hulp nodig? Ga naar slachtofferhulp.nl/huiselijk-geweld.

Froukje Huisman (45), moeder van twee kinderen, werd jarenlang mishandeld, bedreigd en van haar vrijheid beroofd door haar man. Zelfs als hij na drie jaar huwelijk wordt veroordeeld tot twee jaar cel, blijft ze bij hem. “Er kwamen smeekbedes en excuses vanuit de gevangenis. Hij beloofde beterschap, en ik was daar gevoelig voor. Telkens weer verlegde ik mijn grenzen”, vertelt ze aan presentator Joram in het EO-programma Dit is de kwestie.

• Dit is de kwestie

  Dit is de kwestie

• Geweld tegen vrouwen in relaties groot probleem: 'Vriend sloeg, wurgde en verkrachtte haar'

  Geweld tegen vrouwen in relaties groot probleem: 'Vriend sloeg, wurgde en verkrachtte haar'

Ideaalbeeld

Froukje geeft haar man een nieuwe kans. Als hij vrij komt, krijgen ze samen een tweede kindje. Maar de mishandeling stopt niet, 23 jaar lang wordt ze geschopt en geslagen. Het keerpunt voor Froukje komt als haar zoontje wenst dat papa nooit meer thuiskomt. “Dat kwam binnen, het raakte mijn moederhart.” Toch vond ze het moeilijk om de daadwerkelijke stap te zetten, voor haarzelf op te komen. “Het voelde alsof ik mijn man in de steek liet. Ik wilde omdraaien, teruggaan.” Zelfs na al die jaren van geweld, bleef ze hoop houden dat de liefde zou overwinnen. “Je hoopt dat het beter wordt, dat hij weer verandert in het ideaalbeeld.”

Niet reizen, geen lippenstift

Joram ontmoet ook Lia van den Bersselaar, de moeder van Clarinda. Haar dochter werd jarenlang mishandeld door haar partner. “Ze mocht niet reizen, geen lippenstift dragen, vriendinnen mochten niet meer langskomen. Hij heeft haar geslagen, gewurgd, verkracht en toen ze vertelde dat ze definitief bij hem wegging, stak hij haar dood. Op de parkeerplaats van ons appartementencomplex”, vertelt Lia. Midden op de dag, voor de ogen van hun éénjarige dochter en voor de deur van Lia.

Clarinda (34) was criminoloog en raadsonderzoeker bij de Kinderbescherming. Ze wist precies welke instanties ze om hulp moest vragen. “Ze vond dat haar kind een vader nodig had, alleen voor haar dochter deed ze dat.” Met therapie probeerde ze de situatie onder controle te krijgen. “Ze wist wat ze deed, het was haar werk”, vertelt moeder Lia. Maar wat zich precies achter de voordeur afspeelde, werd nooit duidelijk.

• Vermoord omdat je vrouw bent: ‘Hij kon het niet verkroppen dat zij doorging met haar leven’

  Vermoord omdat je vrouw bent: ‘Hij kon het niet verkroppen dat zij doorging met haar leven’

Hulpverleners moeten doorvragen

Volgens Charlotte van Besouw, pionier in de strijd tegen intieme terreur en vrouwenmishandeling, blijft het geweld zelden écht achter de voordeur. “Geweld zit vaak verstopt en verscholen in allerlei klachten, signalen en problemen. Kinderen doen het niet goed op school of vertonen gestoord gedrag. Vrouwen raken depressief, melden zich vaak ziek, krijgen psychosomatische klachten.” Hulpverleners moeten leren daarop aan te slaan, door te vragen. Zowel de intern begeleider op school als de arbo-arts op werk. Het is belangrijk, vindt ze, dat hulpverleners meer kennis hebben over de dynamiek van geweld. “Want zelfs Veilig Thuis kijkt vooral naar gedrag, of er is geschopt of geslagen en veel minder naar de patronen. Wie heeft de touwtjes in handen, hoe worden beslissingen genomen, hoe is de geschiedenis van de relatie.” 

Waarom blijven?

Froukje en Clarinda ondergingen het geweld jarenlang, zonder iemand te vertellen over de ernst ervan. Waarom? “Dat kan zijn uit angst, omdat uit de school klappen wordt bestraft”, zegt Van Besouw. “Of omdat haar is ingeprent dat niemand haar zal geloven. Het kan ook schaamte zijn. Het is per vrouw en per situatie verschillend.” Ze heeft vaak gezien dat wat vrouwen wel vertellen, niet altijd wordt opgepikt door de omgeving. “Soms is het voor de mishandelde vrouwen ook moeilijk zich te realiseren dat ze slachtoffer zijn, omdat ze leven in het waardesysteem van de geweldpleger. Zeker als er sprake is van coercive control (controlerend, vrijheidsbeperkend gedrag, intimidatie en dwang. red.), isolement en gaslighting (psychologische manipulatie, red.).”

Trauma in je lijf

Kort na Froukjes vlucht, was de angst voor haar ex-man groot. “Trauma gaat in je lijf zitten. Ik sliep slecht, ging confrontaties uit de weg en keek naar de grond”, vertelt Froukje. Zes jaar na haar vlucht is de angst minder, ze wil het achter zich laten. Maar haar ex-man loopt nog steeds vrij rond, dus blijft ze op haar hoede. “Mijn huis is net een fort, met goede beveiliging en camera’s voor mijn veiligheid.”

Samen met presentator Joram bezoekt ze de opvanglocatie voor slachtoffers van huiselijk geweld waar ze haar leven weer kon oppakken. “Deze opvangplek is mijn redding geweest. Hier besefte ik: hoe ik leef is niet gezond.” Froukje is inmiddels ervaringsdeskundige, en helpt nu andere vrouwen die slachtoffer zijn van huiselijk geweld.

Achteraf ‘klopt’ alles

Samen met Joram kijkt Lia naar de lijst met rode vlaggen (zie kader). Ze kan ze allemaal afvinken. “Alles wat je je kunt bedenken, heeft hij bij haar gedaan. Maar niemand wist hoe erg het was.” Lia zegt dat de verandering in het leven van haar dochter langzaam ging, het werd steeds een beetje slechter. “Voor hun dochtertje bleef Clarinda bij haar partner, gaf ze hem een tweede kans.” Dat ze uiteindelijk toch wegging, kon hij niet verkroppen. Haar ex-partner kreeg in het voorjaar van 2022 veertien jaar cel en tbs met dwangverpleging. De ouders en de zus van Clarinda hebben sinds die ochtend van 8 september “levenslang”.

Wat kun je doen?

Wat als we zelf een buurvrouw, zus of vriendin hebben over wie we ons zorgen maken? Wat kunnen we doen? Volgens Van Besouw moet je vooral geen oordeel uitspreken en niet met allerlei adviezen komen. “Luister en steun.” En het allerbelangrijkst: “Houd contact. Isolement kan dodelijk zijn!”