Pearl Jozefzoon: 'Als zwarte vrouw in Nederland sta je 3-0 achter'

“Je kunt me wakker maken voor een stamppot, hoor”, zegt Pearl (39), terwijl ze op een zonnig terras in haar woonplaats Houten zit. “Maar ik hou het meest van etnisch eten, om het zo maar te noemen. Suriname is natuurlijk een bron van verschillende culturen, dus je hebt er de Chinese keuken, de Indiase keuken, de Indische keuken, de Creoolse keuken en vast nog andere mengelingen. Want Suriname is gewoon een mengelmoesland. Dus bami, kip, roti, pom; allemaal gerechten die we in Nederland niet kennen, maar waar ik mee ben opgegroeid. Ik kan er enorm van genieten. Al moet ik toegeven: zelf maak ik best wel standaard gerechten. Makkelijke kipgerechten met curry, spaghetti, lasagne… Om eerlijk te zijn ben ik niet iemand die heel lang in de keuken staat en haar eigen traditionele gerechten maakt.”

Roti en rookworst

Pearl groeide op in een Surinaams gezin in Culemborg, tussen twee culturen: die van de roti en de rookworst. Ze ziet haar multiculturele jeugd als een luxe en als een verrijking. Al vielen haar ook de verschillen op. “Als ik bij Annemiek speelde – even een fictief Nederlands meisje – dan werd ik om vijf uur ’s middags naar huis gestuurd omdat ze gingen eten. Er waren immers maar vier stukjes vlees, geen vijf. Speelde Annemiek bij mij, dan was het vanzelfsprekend dat ze bleef eten. Hoe ik dat nu zelf doe?” Ze lacht: “Iedereen kan altijd blijven eten!”

Zingend door het leven

Pearl is de jongste van zes kinderen, en ook een beetje een nakomertje. De broer boven haar is zes jaar ouder. Muziek was een belangrijke pijler in het gezin; haar moeder ging zo’n beetje zingend door het leven en ook haar broers en zussen schreven, produceerden of luisterden muziek. “En dan vooral r&b en de top 40. Én gospel. Echt warme soul gospel, van CeCe Winans bijvoorbeeld. Zij is echt mijn grote voorbeeld, trouwens. Maar we zongen ook opwekking, hoor. Vooral in de kerk. Pas later, toen ik begin 20 was, leerde ik de psalmen kennen. En de Beatles, haha! Die kende ik helemaal niet.”

In 2011, je was toen 25, deed je mee aan The Voice, waar je als tweede eindigde. Hoe keek je toen naar je carrière?
“In die periode dacht ik: ik word de Nederlandse Beyoncé. Nu niet meer hoor, en ik ben dat ook niet geworden. Maar ik denk dat ik tot mijn 90e nog wel lekker aan het zingen ben op het podium. Kortgeleden stond ik nog in een volle Tivoli met orkest, waar ik liedjes heb gezongen van een album dat ooit is geflopt. Jammer van dat album natuurlijk, daar had ik hart en ziel in gestopt, maar ik treed er nog steeds mee op. Ik word nog altijd gevraagd om die nummers te zingen en mooie zalen te vullen met muziek. Zolang ik dat kan blijven doen, ben ik heel gelukkig.”

Je bent opgegroeid zonder vader. Heb je hem ooit ontmoet?
“Ik heb hem een paar keer ontmoet, ook vlak voor zijn sterven nog, in 2024. Maar hij was verder niet betrokken op mijn leven of bij mijn opvoeding.”

Heb je hem als vader gemist?
“Ik denk dat iedereen die geen vader heeft, iets mist. Al kan ik dat niet concreet benoemen, simpelweg omdat ik niet weet hoe het zou zijn geweest als hij er wel was. Hoe kun je iets missen wat je nooit hebt gehad? Al weet ik natuurlijk hoe belangrijk een vaderfiguur in het leven van een meisje is. Een vader bevestigt zijn dochter en geeft bewust of onbewust een voorbeeld mee als het gaat om partnerkeuze. Dat zijn wel dingen waar ik over nadenk. En daarom vind ik het zo mooi om te zien hoe trots mijn kinderen op hun vader zijn – en andersom.”

Vind je het jammer dat je nooit een goed gesprek met je vader hebt gehad, al was het maar om te ontdekken welke eigenschappen je van hem hebt geërfd?
“Dat is heel Nederlands – en ik vind dat heel mooi – maar zo’n gesprek voer je niet met een Surinaamse man die nooit interesse in je heeft getoond. En het klinkt misschien heel koud, maar ik heb er ook geen behoefte aan. Ik denk omdat het gat tussen ons té groot was. En dat heb ik geaccepteerd.”

Heel muzikaal en sportief

Wat Pearl ook heeft geaccepteerd, is haar ‘pestverleden’. Al zat het haar lange tijd dwars, omdat het haar belemmerde het podium op te stappen – zaten mensen wel op haar te wachten? Ze moest leren uit haar schulp te kruipen. “Gepest worden doet wat met je zelfbeeld”, zegt Pearl (39). “Klasgenootjes vonden mij wel leuk, maar ze vonden me ook vies. Dus geloofde ik mijn hele jeugd: ik ben geen mooi meisje. Terwijl ik heel muzikaal was, slim en erg sportief. Maar dat kwam pas in de bovenbouw van de middelbare school echt tot uiting.”

Veel woorden wil ze er ook weer niet aan vuil maken. “Kinderen zijn soms gewoon hard naar elkaar. Ze vinden dingen die anders zijn nu eenmaal gek. Uiteindelijk leer je toch ook wel weer van jezelf houden. En ik kon het relativeren: blijkbaar is iemand voor de één mooi en voor de ander niet. Wat hielp, is dat ik wel altijd bevestigd ben in mijn zangtalent.”

Komt desondanks dat oud zeer nog weleens boven?
“Af en toe. Vooral op momenten dat ik wat minder lekker in m’n vel zit. Dan kan ik zomaar denken: hoor ik er wel bij? Niemand zit op mij te wachten. Heel kinderlijk eigenlijk, en inderdaad: echt oud zeer. Ik hoop dat die pijn ooit helemaal verdwijnt. Het gekke is dat ik dat gevoel nooit op het podium heb. Dan weet ik gewoon: deze mensen komen voor mij, anders hadden ze geen kaartje gekocht.”

Met 3-0 achterstaan

Wat Pearl raakt, is dat ze soms beoordeeld wordt op haar huidskleur. Het is zelfs iets waar moeders in de Surinaamse cultuur hun kinderen voor waarschuwen: let op, je bent zwart, dus je staat met 3-0 achter. Ze aarzelt om er iets over te zeggen, omdat ze niemand wil beschuldigen. Maar ook omdat ze bang is dat mensen zeggen: ‘Dan ga je toch lekker terug naar Suriname?’

• Het goede leven volgens Margje Fikse

  Lees haar verhaal:

Roze bril

Na enig aandringen geeft ze een voorbeeld: “Mensen vragen vaak verbaasd: ‘Heb jij conservatorium gedaan?’ Alsof ze verrast zijn dat ik een opleiding aan een hogeschool gevolgd heb. Of ze complimenteren mij met het feit dat ik zo goed Nederlands spreek. Jarenlang heb ik daar een vieze smaak bij gehad.

Wat het lastig maakt, is dat veel mensen zeggen dat ze geen kleur zien en dat iedereen voor hen gelijk is. Maar waarom werd ik dan als tiener door een medewerkster bij de drogist in mijn eigen dorp achtervolgd als ik daar mijn make-up kwam kopen? Het is precies zoals mijn moeder vroeger zei: ‘Als jij voor een baan solliciteert, moet je meer je best doen dan wanneer Annemiek solliciteert.’”

Na een korte stilte: “Dit is de eerste keer dat ik me hierover uitspreek. Ik wíl het eigenlijk helemaal niet delen, want het zorgt alleen maar voor verdeeldheid. Het liefst leef ik gewoon met mijn roze bril op, zodat ik het niet zie. Ik zoek liever naar de verbinding.”

Vooral dankbaar

Klagen wil Pearl dan ook niet. Dat zit sowieso niet in haar aard. Liever kijkt ze naar wat wél goed gaat. “Ik wil vooral dankbaar zijn.” Ze schiet in de lach: “En ik probeer dat mijn kinderen ook te leren, want zij kunnen heel goed klagen.”

In 2014 trouwde je met presentator Renze Klamer. Vijf jaar later gingen jullie uit elkaar. Wat hield je in de tijd na de scheiding op de been?
“Ik was net bevallen van mijn zoontje Ezra, dus ik was volledig bezig met de zorg voor hem en zijn oudere zus. Ik moest uitvogelen hoe ik dat in mijn eentje kon doen, al was ik blij met het grote vangnet dat ik had. Mijn familie woont gelukkig vlakbij. Maar eerlijk is eerlijk: het was ook een periode van overleven. Ik moest ontdekken wie ik eigenlijk zelf was. Ineens was ik die gescheiden vrouw. Nu ben ik wat mijn moeder is, dacht ik – en wat ik nooit wilde worden. In de kerk ben ik die zwarte tante – alleen met twee kinderen. Daar moest ik echt aan wennen. Tel daarbij op de eenzaamheid en de schaamte over mijn mislukte huwelijk. Vreselijk vond ik dat. Maar hoe pijnlijk ook, ik moest erdoorheen.”

Had je steun aan je geloof, aan God?
“Ik had wel het idee dat ik er niet alleen voor stond. Ik geloof dat God mijn leven richting geeft. Hij is de reden dat ik vandaag wakker ben geworden. Dat ik gezond ben, dat ik kan optreden, dat ik nog steeds werk heb; in die dingen merk ik dat God dichtbij is en daar ben ik Hem dankbaar voor. Al zal ik niet zo snel zeggen dat God dit of dat tegen me zegt. Hoewel ik uit een kerk kom waar mensen dat heel snel zeggen. Ze krijgen een woord van God of een profetie. Dat vind ik heel mooi, maar dat heb ik zelf nooit zo ervaren. Ik vraag God heel vaak om richting en ik geloof dat Hij dan mensen of dingen op mijn pad brengt die mij helpen of richting geven.”

Je hebt net een grote gospeltour achter de rug, iets wat al jaren op je wensenlijst stond. Wat zou je tussen nu en vijf jaar nog heel graag willen doen?
Met een grijns: “Ik zou meer willen optreden in zonnige landen. Ja, echt! Op de Cariben of zo, fantastisch! Of gewoon Spanje, Gran Canaria. Dat ik in de wintertijd gewoon van die vaste optredens heb waar ik kan zingen en gospelshows kan geven. Of op een cruise! Wist je dat er in de seculiere wereld vraag is naar gospeltheatershows? Daar komen heel veel niet-christenen op af, ook op die tour die ik net heb gedaan. Mensen zeiden tegen me: ‘Ik ben nog nooit in een kerk geweest, maar dit vind ik mooi!’

Ik denk omdat het gewoon heel laagdrempelig is. Het is geen kerkdienst, snap je? Ik sta niet op zo’n podium met allerlei christelijk jargon, nee, ik zing liedjes. En ik laat bezoekers ondertussen iets proeven van het goede nieuws: dit is het geloof. En er is hoop en Licht.”

Je gaat er gewoon van stralen.
“Tuurlijk! Zie je dat dit veel beter bij me past dan al die zwaarte rondom ras en huidskleur?”